Johannes Francis Hubertus Rousseau (1805)

Johannes Francis Hubertus Rousseau (Roermond 27 april 1805) was huisarts in Deurne van 1830 tot 1849.

Opleiding en aanstelling

Rousseau startte met ingang van 1 juli 1830 zijn praktijk in Deurne. Hij volgde daarmee de ruim twee jaar daarvoor overleden dokter Hendrik Theodoor van Baar op. Als gemeentearts kreeg hij een jaarwedde van 250 gulden. Hij had zijn opleiding genoten aan de hogeschool te Luik en was kandidaat in de medicijnen toen hij naar Deurne kwam. Zijn oudste broer Jan Baptist Rousseau (1800-1845) was huisarts in Venray. Uit een rapport van de districtscommissaris blijkt dat deze Venrayse arts als zeer kundig bekend stond en ook herhaaldelijk naar Deurne werd geroepen.

Belgische Opstand

Johannes Rousseau stond bij zijn indiensttreding in 1830 op het punt om in Luik zijn doctoraalexamen te doen en in het najaar van dat jaar slaagde hij daarvoor ook. Maar zijn Limburgse afkomst, in combinatie met zijn studie in Luik, bezorgde hem hier veel ongemak. Nog geen twee maanden na zijn aantreden in Deurne brak namelijk de Belgische Opstand uit en de huidige provincie Limburg koos daarbij de kant van de Belgen. Niet alleen was daarmee de grens met Venray en Meijel tevens landsgrens geworden, hetgeen de contacten van Rousseau met zijn familie ernstig belemmerde, maar bovendien werd hij als “buitenlander” met argusogen bekeken en als mogelijke landverrader behandeld.

Diploma niet erkend

Toen hij in de winter van 1830-1831 zijn Luikse diploma ter visie aanbood aan het Provinciaal Bestuur werd het als ongeldig beschouwd en diende hij alsnog een Nederlands diploma te halen en zolang aan die voorwaarde niet was voldaan moest Rousseau uit zijn ambt moest worden gezet, tenzij de Commissie van geneeskundig onderzoek een andere beslissing zou nemen. In het najaar van 1831 kwam ook die commissie tot de conclusie dat de diploma’s van Rousseau hier niet erkend werden en dat hem de uitoefening van de geneeskunst moest worden ontzegd. Zo kwam dus de medische carrière van Rousseau in Deurne stil te liggen, maar waarschijnlijk heeft hij nog wel het eerste halfjaar van 1831 zijn praktijk hier uitgeoefend. Zelfs zijn er aanwijzingen dat hij ook in de tweede helft van 1831 voortging met de “onbevoegde uitoefening van de geneeskunst”. In 1833 verkocht hij zijn huisje in Deurne, om zijn studie in Leiden (opnieuw) te gaan voltooien.

Stil en zedelijk gedrag

Door burgemeester Gerrit van Riet en de districtscommissaris werden rapporten opgesteld over de politieke denkbeelden van de “Belg” Rousseau, waarin geschreven werd dat de dokter al vanaf het begin van de opstand er openlijk voor uitkwam dat hij sympathiseerde met de opstandelingen. Dat was overigens niet zo vreemd want waarschijnlijk stond ook het overgrote deel van de Deurnenaren aan de kant van onze zuider- en oosterburen. Wel werd gemeld dat “het gedrag, en zoo het schijnt ook de denkwijze” van Rousseau inmiddels veranderd was, dat er volstrekt niets op hem was aan te merken, dat hij zich zelden of nooit in publieke gezelschap ophield en een “stil en zedelijk gedrag” had. Ondertussen trok Rousseau zich, waarschijnlijk gerugsteund door de Deurnenaren, weinig aan van het verbod en bleef gewoon zijn praktijk uitoefenen. De burgemeester kreeg het ultimatum om voor 15 januari 1832 de praktijk van Rousseau stil te laten leggen en daarvan kennis te geven aan Gedeputeerde Staten.

Landstorm

Dat hij in Deurne op goede voet stond met de inwoners en bestuur blijkt wel uit het feit dat Rousseau in 1833 door het gemeentebestuur werd voorgedragen als kapitein van de Landstorm (een plaatselijke militie van hen die niet waren ingeloot voor de Nationale Militie). Als Belg kon hij geen dienst nemen in het nationale leger maar zijn nationaliteit was blijkbaar geen belemmering voor de Landstorm.

Gediplomeerd

Inmiddels ondernam Rousseau met succes pogingen om alsnog zijn erkenning als arts te krijgen, op 30 april 1836 haalde hij in Leiden de vereiste papieren en keerde terug naar Deurne. Wel moest hij flink inleveren op zijn jaarsalaris, dat was inmiddels door de gemeente van 250 gulden teruggebracht naar 150 gulden. In dat jaar kreeg hij ook toestemming om zijn verloofde Jeannette Maes uit het Belgische Hasselt naar Deurne te halen. In een rapport uit 1838 werd over hem gezegd: “is tamelijk geschikt voor zijn betrekking en neemt zijn functie redelijk waar”. In 1839 kocht hij een huis aan de huidige Liesselseweg, even voorbij het huidige restaurant De Reizende Man. In 1846 kreeg hij een officiële aanstelling als vaccinateur van de gemeentes Deurne en Liessel en Vlierden. Het leverde hem voor Vlierden 6 gulden per jaar op. Mogelijk heeft hij zich tussen 1841 en 1847 laten assisteren door dokter Willem Groos.

Vertrek naar Hasselt

In mei 1849 verkocht hij zijn goederen in Deurne en vertrok hij naar het Belgische Hasselt; zijn Luiks diploma kwam hem daar goed van pas.

Voor een chronologisch overzicht van alle Deurnese huisartsen in de loop der tijd zie de lijst van alle Deurnese huisartsen.