Zusters Franciscanessen
Algemeen
De Franciscanessen zijn vrouwen van verschillende kloostercongregaties die als Derde Orde de regel van Sint-Franciscus volgen. De Franciscanessen ontplooien meestal wereldlijke activiteiten, zoals in zorg en onderwijs ("actieve" zusters). Daarin verschillen zij van de Clarissen, die als Tweede Orde een contemplatief leven leiden. Er bestaat een zeer groot aantal Rooms-katholieke congregaties die behoren tot de Zusters Franciscanessen.
Voor de gemeente Deurne en Liessel en later de gemeente Deurne waren van belang:
Veghel
De “Zusters Franciscanessen der Onbevlekte Ontvangenis van de Heilige Moeder Gods”, een katholieke Franciscaanse kloostercongregatie te Veghel en anno 2014 aangeduid als “Zusters Franciscanessen SFIC” (Franciscan Sisters of the Immaculate Conception), van zeer groot belang en zijn in DeurneWiki genoemd onder de titel Zusters Franciscanessen.
Geschiedenis
Aanzet tot de vorming van de kloostercongregatie in Veghel werd gegeven door Deken Bernadinus Johannes van Miert, pastoor en bouwheer te Veghel. Vanaf 1834 werkten er in Veghel zusters van de Bossche congregatie van de Choorstraat. Van Miert wilde een onafhankelijke congregatie te Veghel en verkreeg van de apostolisch vicaris van Bisdom 's-Hertogenbosch, de bekende monseigneur. Joannes Zwijsen, na veel verwikkelingen toestemming over te gaan tot het stichten van een eigen zustercongregatie. Op 23 juni 1844 werden de eerste drie novicen, Koosje van Miert, nichtje van deken van Miert, Maria Elisabeth van Hoof (1822-1883) uit Veghel (later eerste huisoverste in Deurne) en Maria Francisca de Roij uit Oirschot, met een warm welkom in Veghel onthaald. Met hun vestiging te Veghel wordt 1844 beschouwd als stichtingsjaar van de congregatie.
De zusters lenigden de sociale noden van de inwoners van de gemeente en droegen bij aan het vormen van een hechte katholieke gemeenschap. Gezien het voorgaande doelen wij in DeurneWiki met “Zusters Franciscanessen”, mits nadrukkelijk anders vermeld, uitsluitend op de kloostercongregatie te Veghel.
Deurne eerste nevenvestiging
In 1856 kwamen de eerste vier zusters Franciscanessen uit Veghel naar Deurne en concentreerden ze zich op het stichten van een Liefdehuis, diverse scholen en een gasthuis voor ouden van dagen. Later ontstond door de inzet van de zusters in de “oude parochie” van Deurne zelfs het Sint-Jozefziekenhuis.
In de loop der tijd waren de Zusters Franciscanessen uit Veghel op vier plaatsen in de gemeente actief:
- Zusters Franciscanessen in Deurne (1856-1985)
- Zusters Franciscanessen in Helenaveen (1884-1986)
- Zusters Franciscanessen in Zeilberg (1914-1960)
- Zusters Franciscanessen in Neerkant (1917-1970)
Geschiedenis
De congregatie is opgericht in Boerdonk (Noord-Brabant) door pastor Gerardus van Schijndel op 17 februari 1913 met als belangrijkste doel het missiewerk, het liefst onder de allerarmsten. Later werden ook onderwijs en wijkverpleging ter hand genomen. In 1921 betrok de congregatie het huis in Asten aan de Wilhelminastraat 27 omdat de congregatie zich gestaag uitbreidde. Op dit adres werden moederhuis en noviciaat gevestigd en vanuit dit huis vertrokken de zusters naar de missie. Vanaf het begin zette de congregatie zich ook in voor mensen uit de omgeving van Asten. De zusters legden ziekenbezoek af, waakten bij de ernstig zieken en verzorgden de wijkverpleging in samenwerking met het Wit Gele Kruis.
Nevenvestiging in Deurne
De activiteiten van deze zusters in de regio zuidoost Brabant waren gericht op de verpleging en verzorging van gehandicapte kinderen en ook wijkzorg bij het Wit-Gele Kruis Liessel.
De verpleging van de gehandicapte kinderen was al kleinschalig begonnen in Ommel in 1954. In 1961 betrokken de zusters het Leonardushuis in Beek en Donk, overgenomen van de zusters van Schijndel. De congregatie kocht in 1967 het huis met de naastliggende school. Er was daar plaats voor veertig geestelijk gehandicapte kinderen.
De congregatie kocht in Deurne in 1963 een stuk grond ter grootte van 18 ha, "het Rijtven" genaamd. Drie hectare daarvan zou mogen worden bebouwd. Aanvankelijk werden er vier paviljoens gebouwd voor zwaar geestelijk gehandicapte kinderen. Door omstandigheden kon het complex echter pas in juli 1970 betrokken worden.
In 1973 waren er acht zusters werkzaam voor negentig geestelijk gehandicapte kinderen. In Beek en Donk werkten in die tijd nog tien zusters met zeventig kinderen. De twee instellingen hebben dus naast elkaar bestaan. Het werk werd gedaan in nauwe samenwerking met 'Maria Roepaan' te Ottersum. In 1977 verhuizen de zusters van Beek en Donk met de kinderen naar Deurne en voegden zich bij de zusters en kinderen daar. De zusters woonden in een huisje van het Rijtven en verhuisden 1977 naar de Rijtvensedreef 12 (dichter bij het centrum) om leven en werk te kunnen scheiden.
Na hun pensionering bleven een paar zusters in het Rijtven werkzaam als vrijwilligster en als vrijwilligsters in de parochie van Deurne. In 2000 werd de Rijtvensedreef 12 verkocht en vestigden de zusters zich in Asten en Moergestel. Het Rijtven is anno 2008 onderdeel van de stichting ORO te Helmond.
Asten
Zusters Franciscanessen van de H. Antonius van Padua; Congregatie van de Missiezusters Franciscanessen van de Heilige Antonius en zijn in DeurneWiki genoemd onder de titel Missiezusters van Asten. Zie ook het overzicht van alle Missiezusters van Asten die in Deurne hebben gewoond.