Kapelweg
| Kapelweg | ||
 Rechts was vóór 1869 de dorpsschool (foto 1996) | ||
| Naam | Kapelweg | |
| Dorp | Vlierden | |
| Wijk | kom | |
| Historische namen | Muggenhoek Vlierdenschestraat | |
| Besluit vaststelling | 23 december 1953 | |
De Kapelweg en directe omgeving vormt het oude centrum van Vlierden.
Naamgeving
De vroegste tot nu toe gevonden vermelding van de naam Kapelweg dateert van 16 januari 1868 toen Jan van Neerven door notaris Van Riet zijn boerderij liet verkopen. Daartoe behoorde ook een akker aan de Kapelweg. Maar bij opsporing van de betreffende akker op de kadastrale kaart blijkt deze aan de huidige Oude Torenweg te liggen.
De Kapelweg werd in officiële stukken, en ook bij het kadaster, aangeduid als de Vlierdensche Straat. De naam Vlierdensche Straat gold overigens ook voor het stukje Vlierdenseweg tussen Kapelweg en Pastoriestraat én de gehele Pastoriestraat. In oudere stukken treft men als benaming van de Kapelweg en directe omgeving ook aan: het Kloostereind. Hier moet een relatie gezocht worden met het Helmondse klooster Binderen, dat behalve de hoeven Hazeldonk, Vorst en Ruth ook de Kerkhofhoeve, pal tegenover de oude kapel, in bezit had.
In de volksmond stond de omgeving van de Kapelweg beter bekend als de Muggenhoek.[1] Dat de Muggenhoek het niet gehaald heeft als officiële straatnaam heeft waarschijnlijk te maken met het feit dat ook Deurne een Muggenhoek (de huidige Flemingstraat) kende en dus mogelijk verwarring zou kunnen ontstaan.
De verklaring van deze straatnaam is duidelijk, de weg leidt naar de plek waar vroeger de Vlierdense kapel stond.
Dorpsschool
Lange tijd heeft de dorpsschool in Vlierden aan de Kapelweg gestaan. In 1869 verhuisde de schooljeugd naar de nieuwe school op het Schooteind. Daarvóór gingen vele generaties jonge Vlierdenaren hier ter school. De plek waar de school stond moet ongeveer in het midden van de Kapelweg aan de oostkant gezocht worden. Aan de Kapelweg stond dus ook de school waar Daniël van Esch in 1701 zijn jenever stookte in het schoollokaal. Nadere bijzonder over de jeneverstokerij van Daniël van Esch zijn te vinden in het desbetreffende artikel.
Moord van 1698
Minder bekend is dat in deze straat in 1698 een moord plaatsvond en wel in de herberg van schoolmeester Daniël van Esch. De schoolmeester kon met lesgeven blijkbaar de eindjes niet aan elkaar knopen en hield dus ook herberg. Op 8 september 1698 kreeg rond 8 uur 's avonds ene Jacob Hermans van Gerwen tijdens het kaartspel hevige woordenstrijd met Evert Antonie Cuijpers. Na enkele klappen over en weer wilde Cuijpers een stoel grijpen om daarmee Van Gerwen aan te vallen, maar die greep zijn mes en stak Cuijpers daarmee dwars door zijn keel. Binnen enkele minuten tijd stierf deze ter plekke. De dader vluchtte uit Vlierden en werd enkele maanden laten bij verstek ter dood veroordeeld.
Brand van 1914
Spectaculair was de brand van woensdag 22 april 1914 toen drie huizen in de as gelegd werden. De oorzaak van de brand was onbekend. Het vee kon gelukkig worden gered, maar verder ging van één huis alles in vlammen op terwijl uit twee andere huizen nog een aanzienlijk deel van de inboedel kon worden gered. De huizen waren van:
- landbouwer Martinus Thijssen; 1250 gulden schade
- arbeider P. J. Koolen; 950 gulden schade
- kinderen W. Joosten[2] 891 gulden schade
De strop was voor Koolen dubbel toen anderhalve maand later ook nog eens zijn geredde koe moest worden afgemaakt omdat die aan miltvuur bleek te lijden.
Brandkuil
Waar meerdere huizen bij elkaar staan is ook meer behoefte aan goede maatregelen om bij brand snel en effectief te kunnen ingrijpen. Een daarvan is de aanwezigheid van een brandkuil. Zo'n brandkuil was er vroeger op de hoek van de Kapelweg en de Vlierdenseweg, ongeveer op de plek waar nu het kruisbeeld staat.
Jaarmarkten
In 1784 werden in Vlierden twee jaarmarkten ingesteld. Twee jaar later werd daarover een reglement vastgesteld. Daarin werd bepaald dat de standplaats van de paarden was tussen de schuur van Francis de Veth en de schutsboom (de huidige Pastoriestraat) en dat de koeien stonden tussen de Haanakker en het Kloostereind, dat is dus in de huidige Kapelweg. Om ervoor te zorgen dat er voldoende animo voor deze jaarmarkten was werd ook bepaald dat elk Vlierdens gezin op straffe van een boete van een gulden een koe of paard ter markt moest brengen.
Leerlooierij
Dat Vlierden vroeger niet uitsluitend boeren kende bewijzen drie opeenvolgende generaties Vervoordeldonk die rond 1800 gedurende een eeuw aan de Kapelweg een leerlooierij annex schoenmakerij hadden. De bekendste van hen is Antoni Vervoordeldonk (1767-1851), die daarnaast ook nog baardscheerder, gemeenteraadslid en assessor (wethouder) was.
Toponiemen
Dat we met de Kapelweg in het centrum van heel vroege Vlierdense landbouwactiviteiten zitten wordt ook bevestigd door oude toponiemen die hier gelocaliseerd zijn. Met name de talrijke -hof-namen vallen daarbij op. We noemen:
- 1416 ... Huys, hoff metten hofstat ende toebehoerten in die dingbanc van Vlierden bi den goeden te Kerchoff in den Venschenhoff ...
- 1423 ... een stuck in den Pondershof ...[3]
- 1447 ... een stuxken hoefs gelegen tot Vlierden in Snoxhof ...
Hernummering huizen 1953
| Hoofdbewoner | Oude nr | Nieuw adres |
|---|---|---|
| Franssen, Petrus Henricus | Kapelweg 3 | |
| Nijssen, Johannes en Aloisius | V.18 | Kapelweg 6 |
| Vijfeijken,van Antonius | V.18a | Kapelweg 8 |
| Verstappen-Lemmen, wed. Wilh. | V.19 | Kapelweg 10 |
| Wijlaars-van Otterdijk, wed. A. | V.20 | Kapelweg 5 |
| Berkers, Antonius J. | V.21 | Kapelweg 16 |
Referenties
|