Kostschool

Jaarankers aan de achterzijde van het pand Molenstraat 19 dat in 1899 is gebouwd op de plaats waar eerder het oude, in 1665 gebouwde, schoolhuis stond.

De kostschool , aanvankelijk aan de Molenstraat en later aan de Schoolstraat, van "mesjeu" Antoon van Baars en later diens zoon Jan van Baars, bood vanaf de jaren 1850 tot na 1899 onderwijs en onderdak aan jongelui tussen 11 en 14 jaar.

Aan maximaal veertien jongens kon meester Van Baars tegelijk onderdak en onderwijs geven. Aanvankelijk was de kostschool gehuisvest in de eeuwenoude schoolmeesterswoning bij het schoolhuis aan de Molenstraat, achter het huidige adres Molenstraat 19-21-23. Mogelijk werd voor meer capaciteit in opdracht van de gemeente schuin voor de school aan de Molenstraat in 1865 een nieuw pand gebouwd, het huidige adres Molenstraat 17-17a, dat door de gemeente moet zijn verhuurd.

In de kranten van juli 1863 liet Antoon van Baars de volgende advertentie plaatsen:

Voor ƒ 150 's Jaars, zonder eenige vermeerdering KOSTSCHOOL VOOR 14 R.C. JONGE HEREN, te DEURNE, bij HELMOND. Hollandsch, Fransch, Hoogduitsch, Engelseh, Teekenen, Muzijk, Boekhouden, enz. Na het eindigen der Vacantie (2 September) kunnen weder eenige Jonge Heeren geplaatst worden. A. W. B. VAN BAARS , Directeur.

Drie jaar later was de spoorlijnverbinding Eindhoven-Venlo gereed gekomen en kon de advertentie in die zin worden aangepast:

KOSTSCHOOL voor 14 R.C. JONGE HEEREN NABIJ HET Station Deurne, aan de lijn Boxtel-Helmond-Venlo. Voorwaarde: 150 Gulden 's jaars, zonder vermeerdering. Vakken van onderwijs: Hollandsch, Fransch, Hoogduitsch, Engelsch, Teekenen, Muzijk, enz. Door de ligging van het Station Deurne, aan den Staats Spoorweg, bestaat er gemakkelijke communicatie met alle oorden des lands. De vacantie valt in de maand Augustus. De nieuwe cursus begint den 3 September. A.W.B. van Baars, Directeur.

Waarschijnlijk hield de kostschool in 1869 tijdelijk op te bestaan. Na dat jaar worden althans in de bevolkingsregisters geen inschrijvingen van leerlingen gevonden. Een deel van de leerlingen ging vanaf november 1869 naar een kostschool in Geldrop (zie onder). Na de bouw van van nieuwe openbare lagere school aan de Schoolstraat, ter hoogte van het huidige Cultuurcentrum aan het Martinetplein, zette meester Jan van Baars, de zoon van Antoon van Baars en diens opvolger als hoofd der school, de kostschool voort in de schoolmeesterswoning op het tegenwoordige adres Martinetstraat 32-34.

Kostschoolleerlingen bij de schoolmeesters Van Baars in Deurne
Leerling	Geboren	Overleden	Periode in Deurne	Opmerkingen
Gerardus Koenraad Bernardus Sanders	Batavia 2 november 1856		van 1865 tot 1867	Hij werd officier bij het Nederlands-Indische leger.
Julius Lodewijk Theodorus Sanders	Tjampaka 28 november 1858	Lisse 19 september 1932	van 1865 tot 1867	Hij werd kapitein bij de Nederlands-Indische leger.
Franciscus Petrus Staffhorst	Utrecht 11 januari 1851	Utrecht 18 december 1905	van 1865 tot 1866	Hij werd koffiehuishouder.
Hendrik Nicolaas Antonius Reijns	Breda 26 april 1855	Groinchem 27 mei 1907	van 1866 tot 1868	Zijn vader was sergeant-majoor der Artillerie in Breda
Henricus Oosterwijck Veldhuis	Amsterdam 3 januari 1857		van 1868-1869	Hij kwam in 1875 van Baarn naar Amersfoort, woonde als schrijnwerker tot 1876 bij een koffiehuishouder in Amersfoort, vertrok naar Bussum, werd in 1876 veroordeeld en werd in 1877 als dienstplichtige in het 7e Regiment Infanterie opgenomen, in 1882 gepasporteerd. Kwam in 1882 van Schiedam naar het ouderlijk gezin in Amsterdam, en verhuisde nog dat jaar naar Amerika.
Johann Anton Janke	Amsterdam 26 april 1855		van 1868 tot 1869)	Hij werd boekhouder, overleed voor 1915, huwde op 9 september 1880 te Amsterdam met Antonia Johanna Wilhelmina Krollart.
Georgius Franciscus Janke	Amsterdam 13 oktober 1857		van 1868 tot 1869	Hij werd translateur (vertaler). De gebroeders Janke verbleven na hun tijd in Deurne vanaf 24 juli 1869 als kostschoolleerling in Geldrop, van waaruit ze op 28 september 1870 naar Amsterdam terugkeerden. Zij werden onder meer begeleid door Hendrikus Antonius Brouwers (1842), secondant van beroep, die op 13 november 1869 van Deurne naar Geldrop reisde en zich bij de kostschoolleerlingen voegde. Zij werden in 1875 met hun moederen zus in Amsterdam ingeschreven, en in 1880 naar Nieuwer-Amstel. Georgius kwam in 1881 van Nieuwer-Amstel naar Amsterdam, verbleef daar in 1884/1885 120 dagen als patiënt in het Buitengasthuis Afdeling Mannen Krankzinnigen, en vertrok in 1885 naar Medemblik.
Bernardus Henricus Maria Mutsaers	Tilburg 11 september 1872	20 januari 1951	van 1889 tot 1890	Zoon van de burgemeester van Tilburg en Tweede Kamerlid Willem Mutsaers (1833-1907)
Louis Carel Frederik Theodor Hubert van Embden	Herwen en Aerts 26 maart 1876	Doetinchem 31 januari 1958	van 1890 tot 1890	Hij huwde met Augusta Carolina Hubertina Lawaszeck.
Henri Marie Stephan Theodor Hubert van Embden	Herwen en Aerdt 9 april 1877		van 1890 tot 1893	Broer van de vorige. Hij huwde met Maria Petronella Cornelisse en werd sigarenfabrikant.
Josephus Petrus Maria Eras	Tilburg 6 juli 1871	Tilburg 12 december 1902	van 1890 tot 1892	Zoon van een fabrikant. Hij huwde met Cornelia Johanna Alijda van Campen (1869-1920).
Josephus Marie Ignatius Suijs	Oisterwijk 16 september 1872	Nijmegen 24 mei 1930	van 1890 tot 1891	Zoon van een koek- en banketbakker. Hij werd kandidaat-notaris en leraar Frans.
Petrus Josephus Maria Smitz	Stratum 26 juli 1875	Waalre 16 december 1936	van 1891 tot 1895	Zoon van de rechter bij de rechtbank in Eindhoven.
Anthonius Johannes Bernardus Crone	Utrecht 21 februari 1881		van 1892 tot 1894	Zoon van een koopman. Hij huwde met Pauline Sophia Houet en emigreerde naar de Verenigde Staten van Amerika.
Gabriël Ludovicus Jozephus Eras	Tilburg 2 maart 1876	Wassenaar 1 december 1931	van 1893 tot 1899	Zoon van een textielfabrikant.

Bronnen, noten en/of referenties