Werkkamp het Zinkske
Werkkamp het Zinkske was tussen 1940 en 1962 een werkkamp en tussen 1963 en 1984 een oefenkamp van de Bescherming Bevolking (BB) aan de Oude Peelstraat in Helenaveen.
Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]
Het kamp werd aangelegd als werkkamp voor de ontginning van de Heitrakse Peel tot landbouwgrond, op initiatief van de Rijksdienst voor de Werkverruiming, na een besluit van de gemeente Deurne uit oktober 1940.
De vervening was er toen inmiddels gestopt en de wijken waren grotendeels gedempt. Een stevige pleitbezorger van de ontginningen was raadslid Willem Wijnen.[1] In 1920 werd er al aan ontginning en ontsluiting gewerkt.[2] In 1937 werd op 't Zinkske, in opdracht van de gemeente Deurne, in het kader van de werkverschaffing gewerkt.[3] Drie jaar later ontstond het kamp.
In 1944 was het kamp in gebruik als scholingskamp 't Zinkske voor de Nederlandse Oost-Compagnie N.V., waar opleidingen werden verzorgd voor SS-frontarbeiders, boeren en tuinders voor een uitzending naar het oosten.[4] Dit maakte onderdeel uit van een plan tot kolonisatie van de gebieden die in Oost-Europa door Nazi-Duitsland waren veroverd.
Na de oorlog werd het kamp in gebruik genomen als rijkskamp, namelijk van de Rijksdienst van de Uitvoering Werken (Dienst Uitvoering Werken), die er al een grote boerderij bezat.[5]. In 1947 ontstond het idee om het kamp te gebruiken voor de vestiging van jonge boeren die zich in de te scheppen Pater van den Elsenstichting in de eenzaamheid voor een emigratie willen trainen.[6] Rond 1948/1949 verkocht de gemeente Deurne boerderij, schuur, erf aan de Staat (Sociale Zaken).
In oktober 1952 werd gesproken over de herbouw van "Het Zinkske"; de oude barakken uit de oorlogsjaren waren er toen vermoedelijk dus niet meer.[7] De werkzaamheden op het al "gezuiverde" terrein moesten echter worden gestaakt toen er toch weer landmijnen werden aangetroffen.[8] Na ruiming werd het werk hervat.[9] In het kamp stond in 1953 het laatste relaisstation voor West-Duitsland, waardoor er een uitstekende tv-ontvangst voor de DUW-arbeiders was.[10] Nadat er enige tijd geen arbeiders woonden, vermoedelijk vanwege de opheffing van de Dienst Uitvoering Werken (DUW) in 1954, werd het kamp in januari 1956 weer bevolkt door arbeiders voor de verdere ontginning van de Peel.[11] De daar gevestigde arbeiders zorgden een enkele keer voor de verstoring van de openbare orde.[12]
In november 1956 werd er plek gecreëerd voor de huisvesting van 144 Hongaarse vluchtelingen in het DUW-kamp.[13] Later werd het kamp opnieuw door arbeiders bewoond, een situatie die na afsluiting van de ontginning tussen 1960 en 1962 beëindigd werd. In juli 1962 werd het kamp herbestemd tot internationaal werkkamp voor studenten.[14] Eind 1963 kreeg het opnieuw een andere bestemming, namelijk als oefenkamp voor de Bescherming Bevolking (BB).[15][16] Die functie had het in 1970 nog altijd.[17]
Wanneer die functie is verdwenen, is (nog) niet bekend. In januari 1984 vond er op het terrein een verkoop van goederen van de BB plaats vanwege de opheffing van de Bescherming Bevolking.[18] In de kadastrale registratie bleef het perceel H 5991 tot ver in de jaren 80 bekend als DUW Kamp, 5 baraken (!), veengrond. Eigenaar was sinds 1948/1949 de Staat, Sociale Zaken.[19]
Fysieke resten[bewerken | brontekst bewerken]
Op het voormalige kampterrein staan nu nog een boerderij (Oude Peelstraat 91) en enkele barakken. Zowel volgens de Basisregistratie Adressen en Gebouwen als de kadastrale hulpkaartjes zijn dit naoorlogse bouwwerken. De boerderij zou gebouwd zijn in 1948 [20] of in 1955 [21]. Oostelijk ervan staan nu nog drie bijgebouwen, hetzelfde aantal als op de foto uit 1958 te zien is. Van dit complex zou het zuidoostelijke pand uit 1948 dateren (aangeduid als schuur) [22] en het zuidwestelijke uit 1950 [23]. Het noordelijke is in de BAG op 2019 gedateerd en is nieuwbouw. Het noordelijke en zuidwestelijke gebouw worden op de kadastrale hulpkaartjes overigens pas in 1995 afgebeeld.[24] Dat alles bij elkaar nemend zou betekenen, dat van het naoorlogse DUW-kamp nog drie gebouwen zouden kunnen bestaan: de boerderij en twee barakken of bijgebouwen. In het terrein is dat nog niet geverifieerd. In hoeverre de registratie klopt en er dus geen bebouwing uit de oorlogsjaren meer staat, is onduidelijk.