Bewerken van Hotel De Zwaan

{{Infobox gebouw
| naam          = Voormalige Hotel De Zwaan
| afbeelding    = 12.940.jpg
| tekst         = 
| locatie       = Markt 8 Deurne
| gebruik       = Thans in gebruik als restaurant
| start         = 1888, in 1914 en 1999 ingrijpend verbouwd
| gereed        = 
| opening       = 
| sluiting      = 
| bescherming   = 
| antenne/spits = 
| hoogte top    = 
| status        = 
| bouwstijl     = 
| bouwkosten    = 
| hoogte dak    = 
| monumentnummer= 
| monumentstatus= [[Gemeentelijk monument]]
| verdiepingen  = 
| liften        = 
| architect     = 
| eigenaar      = 
| ingenieur     = 
| aannemer      = 
| ontwikkelaar  = 
}}
[[Bestand:08.021.jpg|thumb|260px|De Visserzijde van De Zwaan, met in de aanbouw mogelijk nog een gedeelte van de oude Zwaan van voor de nieuwbouw van 1888.]]
[[Bestand:02.224.jpg|thumb|260px|Hotel de Zwaan circa 1914.<br>Foto: collectie Nellie Hermans-van den Eijnde]]
[[Bestand:12.941.jpg|thumb|260px|Interieur 1970.<br>Foto: collectie Ton Hartjens]]
[[Bestand:12.942.jpg|thumb|260px|Interieur 1970.<br>Foto: collectie Ton Hartjens]]
[[Bestand:Zwaan, hotel de pj truijen restaurant 1895.jpg|thumb|260px|coll. briefhoofden hkk]]
'''Hotel de Zwaan''' aan de [[Markt 8]] in Deurne, op de plek waar nu [[Grand Café Beekman & Beekman]] gevestigd is, was in [[Deurne (plaats)|Deurne]] eeuwenlang als herberg, café, restaurant en hotel in gebruik met het front naar de  [[Markt]] en met de zijgevel aan de [[Visser (straat)|Visser]]. Links naast het hotel stond het bijbehorende [[Koetshuizen in Deurne|koetshuis]]. Eind negentiende en begin twintigste eeuw werden hotelgasten met paard en koets aan het [[Station Deurne|treinstation van Deurne]] afgehaald.

== Ontwikkelingsgeschiedenis en eigenaren ==
Op 6 januari 1605 kreeg Seger Hansen herberg de Zwaan, waarin hij herbergier is, ten geschenke van de [[heer van Deurne]] vanwege de trouwe dienst van hemzelf en van zijn vader, als [[vorster]] van [[Deurne]], en als dank voor de goede diensten die Michiel Hurkmans, de grootvader van moederszijde van Evert Zegers, als [[schout van Deurne]] aan de plaatselijke gemeenschap had bewezen. Hij ontving
:''dat huys metter schueren daer sy tegenwoordig syn woenende, gelegen aen den hulle omtrent der kerken aen den lyntboom metten camp daer achter aen gelegen, streckend met beyde syden aen de gemeyn straet, van den eenen syde opwaert nae de hoeven aen de erffenis Peter opten Heytrack ende voirts nae het huys, gecoemen ende gecocht van den kapelaan Heer Goessen Petersz. zaliger.''

Bij de [[brand van 25 mei 1706]] in de [[jeneverstokerij]], die destijds bij de herberg hoorde, brandde het geheel tot op de grond toe af en werd de eigenaresse Margriet Box, de weduwe van Evert Goloffs, zwaar gedupeerd.

In 1720 was Dirk van der Bloemen, gehuwd met Margareta Golofs, voor de helft eigenaar van het bij De Zwaan horende huis en brouwerij. Hij wilde in dat jaar zijn deel verkopen aan Willem Cornelis van de Mortel voor 230 gulden en een ton bier. Zijn broer Adriaan van der Bloemen gooide daarbij echter roet in het eten. Er was namelijk destijds een wettelijke bepaling dat iemand die nauwer verwant was aan de verkoper dan de koper binnen een bepaalde tijd zijn voorkeursrecht op de koop kon doen gelden. Men noemt dat ''vernaderen''. De bloedverwant gaf de aanvankelijke koper zijn kooppenningen terug en mocht zich de nieuwe eigenaar noemen. Van dit vernaderrecht maakte Adriaan gebruik. In de praktijk kwam het verkochte goed, na flinke onderhandelingen achter een potje bier, meestal toch wel terecht bij degene die het in eerste instantie gekocht had. In dit geval ontving Dirk de kooppenningen rechtstreeks van zijn broer omdat hij die nog niet ontvangen bleek te hebben van de eerste koper.

Ruim een maand later, op 24 januari 1721, verwisselde De Zwaan zelf van eigenaar. Louis Hurkmans, de zwager van Willem Cornelis van de Mortel, was deze keer de koper. Hij betaalde 806 gulden voor huis en stalling, genaamd De Zwaan, en twee stukken land op de [[Wolfsberg (dekzandrug)|Wolfsberg]].  Hurkmans pakte de zaak voortvarend aan en liet meteen na de koop een deskundig rapport opmaken over de te repareren gebreken aan het huis. Het geeft ons een mooie blik op de toenmalige toestand van het gebouw. In de voorkamer moesten zestien ruiten worden vernieuwd en het houten venster moest worden gerepareerd, in de keuken zat een groot gat in de vloer dat met nieuwe plavuizen moest worden gedicht, ''op de goot'' ontbraken meerdere ruiten en bovendien moest er nieuw lood tussen de ruiten worden aangebracht, het dak moest op verschillende plaatsen worden gerepareerd, van de bovenrand van de stenen waterput waren veel stenen los en verdwenen, van de schaapskooi moesten dak en deuren worden gerepareerd, evenals de deuren tussen het huis en het brouwhuis. In de voorkamer bleken drie bedsteden te zijn en in de kamer één. Over deze bedsteden ontstond nog even een flinke ruzie. De verkoper beweerde namelijk dat die niet onder de koop vielen omdat ze niet nagelvast waren. De taxateurs stelden, helaas voor de verkoper, vast dat de bedsteden wel degelijk nagelvast en dus mee verkocht waren. De reparatiekosten voor alle gevonden gebreken zouden tenminste vijftien gulden bedragen.  

Op 2 maart 1726 verkocht Louis Hurkmans herberg De Zwaan, gelegen ''naast de straat'' (hiermee is de Visser bedoeld) en aan het marktveld, samen met de daarnaast gelegen brouwerij, aan Joost de Veth. Het geheel moest 1700 gulden kosten, een flink kapitaal als we bedenken dat een dagloon één gulden was. Blijkbaar vond er tussen 1721 en 1726 een stevige renovatie plaats. 

Op 16 januari 1768 vond de boedeldeling plaats tussen de kinderen van wijlen Joost de Veth en Anna van den Bogaard. Behalve Peter en Willem de Veth erfde ook Antonie Willem van de Mortel, die gehuwd was met hun zuster Johanna de Veth. Antonie kreeg de brouwerij met het bijhorende huis.  Vrij snel daarna overleed hij en verhuurde zijn weduwe het huis aan een hoogbejaarde en blinde vrouw. Omdat het niet langer verantwoord was dat deze vrouw alleen in huis was vanwege brandgevaar, niet alleen voor haar eigen huis, maar ook voor omliggende gebouwen, zoals de kerk, de pastorie (huidige adres [[Markt 12]]) en de kosterswoning, werd in 1769 door de schepenen van Deurne bepaald ''dat zij binnen drie dagen gehouden zal weesen, een bequaam vrouwspersoon, die ons aangenaam is, bij haar in huys zal moeten neemen dag en nagt''.
 
Op 17 april 1797 deelden de kinderen en erfgenamen van Antonie Willem van de Mortel en Johanna de Veth het onroerend goed. Willem Antonie van de Mortel kreeg de bierbrouwerij met het aanliggende huis, ''gaande half door met de hof en de boomgaard. De brouwerij met al zijn vaten gereserveerd de oxhoofden en wat koperen ketels met de helft van de waterput bij "De Zwaan".'' Herberg De Zwaan zelf ging naar Antonie Goossens en hij moest de waterput delen met de brouwerij van Willem Antonie.  Deze Willem Antonie van de Mortel, eigenaar van [[herberg De Roode Leeuw]], was getrouwd met Catharina Antonie Janse van de Mortel. Het brouwershuis werd na de koop tot minimaal 1803 door Arnold Vlerks bewoond. Rond 1791 woonde er Johannes Peter Nooijen, daarvoor vanaf 1736 tot na 1786 Johannes Aerts.

Op 29 augustus 1827 kocht [[Antonius Truijens (1792-1867)|Antonie Truijen]] van Antonetta van de Mortel, Adriaan Corstiaans, Antonij Goossens, Johanna Goossens en Maria Anna Goossens, allen wonende te Deurne, en [[Hendrik Jan Goossens (1792-1856)|Hendrik Goossens]] te [[Vlierden]] herberg De Zwaan met een schuur, stalling en hof en vijftien percelen akkerland, grasland en bos te Deurne en een perceel hooiland onder Helmond, samen ruim zeven en ene halve hectare groot, voor 2.500 gulden. 

Op 8 oktober 1832 veranderde het gebouw, dat stond tussen herberg De Zwaan, bakkerij Jan van Dijk en Antonie Truijen, van eigenaar. De erfgenamen van Willem Antonie van de Mortel diens vrouw vrouw Maria Catharina van de Mortel, hun huwelijk bleef kinderloos, verkochten het voor 145 gulden aan neef [[Antonius Truijens (1792-1867)|Antonie Truijen]]. In de verkoopakte wordt vermeld dat het gebouw in gebruik vroeger in gebruik was als brouwerij.  Deurne telde in die tijd vier brouwerijen, waarvan er toen nog maar twee in gebruik waren. Dit was dus één van de twee die ''sedert jaren'' niet meer in gebruik waren. De Liesselse [[bierbrouwerij De Haas]] van de weduwe Van Griensven en de [[Bierbrouwerij Het Anker|brouwerij]] op [[Vreekwijk]] van de familie Van den Boomen waren nog wel actief.  Antonie Truijen brak de brouwerij, met een oppervlakte van 60 m², af en voegde het perceel bij het erf van logement De Zwaan.

In 1888 werd de de oudbouw aan de Visser in opdracht van Truijen deels gesloopt, en vervangen door een nieuw bouwdeel aan de Markt. Een gedeelte van de oudbouw aan de Visser bleef bewaard. In 1914 nam [[Henricus van der Heijden (1870-1950)]] De Zwaan over van de familie Truijen. Later namen de kinderen [[Arnoldina van der Heijden (1897-1960)|Dien]] en [[Eimericus Hubertus van der Heijden (1902-1984)|Hub]] het bedrijf van hun ouders over terwijl zoon [[Marinus Johannes van der Heijden (1898-1972)|Ties]] in 1924 de [[sigarenfabriek Van Griensven]] aan de [[Markt 5]] overnam en ombouwde tot een café met lunchroom onder de naam [[De Peelpoort]].

Op 20 mei 1960 stuurde Dien van der Heijden een brief aan Burgemeester en Wethouders van Deurne met het verzoek om de op haar naam staande volledige vergunning over te schrijven op naam van [[Henricus Martinus Maria Smeets (1931-2004)|Hein Smeets]]. Het betrof het hotel, café en restaurant dat via een porte-brisée verbonden was met de doelkamer elders op het  perceel. Hotel De Zwaan vormde op dat moment de zetel voor de navolgende verenigingen:
*[[SV Deurne|Voetbalvereniging Deurne]]
*[[Mixed Hockeyclub Deurne|Hockeyvereniging Deurne]]
*[[Hengelsportvereniging De Rietvoorn]]
*Toneelclub [[De Peelcomedianten]]
*[[R.K. Kerkkoor Deurne]] 
*[[Zuivelfabriek Sint Isidorus]] 
*[[A.R.K.A.-subgroep Deurne]] 
*[[K.A.B.O. Deurne]]
*[[Boerenbond Deurne]] 
*[[Eiervereniging Deurne]]
*[[Varkensfokdag Deurne]]
*[[Aardappelselectievereniging Deurne]]

In 1987 vestigde het [[Chinees restaurant China Garden]] zich in het pand. Het betekende een ingrijpende verandering voor de geschiedenis van het pand, waar voor het eerst in meer dan 400 jaar geen traditioneel Nederlands hotel-restaurant meer gevestigd was. Feitelijk was hiermee het tijdperk van het meest prominente oude dorpscafé voorbij.

Na het vertrek van China Garden werd in 1999-2000 het pand intern vrijwel geheel uitgebroken en werden er binnen de historische buitenmuren een nieuw interieur en een nieuwe ruimtelijke indeling gebouwd. Sinds 2000 is er een grand café met de naam [[Grand Café Beekman & Beekman|Beekman & Beekman]] (naar de streekroman [[Beekman en Beekman (roman)|Beekman en Beekman]] van [[Toon Kortooms]]) in gehuisvest. De dubbele deur links van het pand (niet goed zichtbaar) gaf toegang tot de ruimte die achter het pand lag.

[[Bestand:07.363 uitsnede.jpg|thumb|left|500px|Vanuit de lucht is linksboven op deze foto uit 1932 goed te zien hoe groot de omvang van de aanbouw aan de achterkant van hotel de Zwaan ooit was]]

== Verenigingen en andere functies met een thuis ==
In herberg ''De Zwaan'' werd in 1784, geïnspireerd door de landelijke patriotttenbeweging, de [[Sint Hubrechtsschutterij]] opgericht. Met de Oranje-restauratie werd de schutterij, die ook duidelijk een militaire functie had, door de overheid verboden.

Na de nederlaag van Napoleon in 1814 besloten de Europese leiders dat België en Nederland voortaan samen zouden gaan. Dit gedwongen huwelijk hield geen stand en in 1830 [[Belgische Opstand (1830-1839)|scheidde België zich af]], met Limburg aan hun kant. Koning Willem I wilde met militair machtsvertoon orde op zaken stellen en daarom werden er hier destijds veel soldaten gelegerd. De gewone soldaten werden bij de Deurnese gezinnen ingekwartierd en de hogere rangen vonden hun plaatsje bij de dominee, de burgemeester of de pastoor. Ook de wat belangrijkere herbergen, zoals ''De Zwaan'', boden onderdak aan de de officieren en onderofficieren. Van één van hen, de tweede luitenant Kikkert, weten we dat omdat hij herberg De Zwaan met name noemde in zijn bewaard gebleven dagboek. Hij verbleef er van 16 tot 19 juni 1832. 

De herbergen rond de kerk waren na het uitgaan van de hoogmis op zondagochtend stampvol. Tijdens de Frans-Duitse oorlog in 1870-’71 las [[Frans van Baar]], toen nog een jonge gymnasiast en later Deurnese bierbrouwer in [[De Pelikaan]], tijdens zijn vakantie zondags na de hoogmis in ''De Zwaan'' de Katholieke Illustratie voor aan het gretige mannelijke en grotendeels nog ongeletterde publiek. 

In de tweede helft van de 19de eeuw werd de handboogschutterij in Deurne enorm populair. De handboogvereniging [[Willem Tell]] werd opgericht in 1852 en had haar clubhuis in Hotel de Zwaan. Achter De Zwaan werd in de zomer van 1879 ''een doele'' met de bijhorende doelkamer opgericht.

In het zaaltje van café ''De Zwaan'' werd op zaterdag 1 maart 1892 de eerste uitvoering gegeven van de Deurnese toneelvereniging [[Oefening kweekt Kennis]].  

Rond 1900 waren er in Deurne verschillende [[boterfabriek]]jes gevestigd. Deze waren in 1893 en 1894 gesticht. Voor deze tijd werd er bij de boeren aan huis boter gemaakt die men dan op de botermijn, die door de raad van de [[gemeente Deurne en Liessel]] in 1870 was opgericht, kon laten verkopen. Deze botermijn was gevestigd in Hotel ''De Zwaan''. Eigenaar was [[Petrus Johannis Truijen (1832-1902)| Pieter Truijen]]. 

Voordat [[Jan Adriana Hubert Berkvens (1912-1965)|Jan Berkvens]] zich in 1939 als eerste tandarts in Deurne vestigde, konden mensen met kiespijn in Hotel ''De Zwaan'' terecht waar tandarts Jos Vullinghs uit Venray twee keer per week spreekuur hield.

Ook tijdens de [[mobilisatie 1939-1940]] was De Zwaan de officiersmess van de hogere officieren van het [[27e Regiment Infanterie]]. Op 9 oktober 1939 [[Bezoek prins Bernhard 9 oktober 1939 aan troepen in Deurne|bezocht Prins Bernhard de troepen]] en gebruikte Prins Bernhard, samen met een groot aantal officieren, de lunch in De Zwaan.


{{DEFAULTSORT:Zwaan,Hotel De}}
[[categorie:café]]
[[categorie:hotel]]
[[categorie:gemeentelijk monument]]


{{DeurneWiki_TR_plekke_poi
|Omschrijving=Beekman&Beekman heette eeuwenlang herberg De Zwaan. In 1605 werd de herberg door de heer van Deurne geschonken aan zijn stadhouder Seger Hansen voor zijn trouwe diensten. De herberg, lange tijd met brouwerij, was van welgestelde Deurnese families als Hurkmans, Van de Mortel, De Veth en Truijen. Hier werd in 1784 ook de patriottische Deurnese St.-Hubrechtsschutterij opgericht. Ongetwijfeld had Antoon Coolen deze herberg in gedachte toen hij zijn roman Herberg In 't Misverstand schreef.
|Naam=Hotel De Zwaan
|Wereld=DeurneWiki_TR_Plekke_POI
|Plaatje=Zwaan, hotel de pj truijen restaurant 1895.jpg
|Lokatie=51.46415, 5.794421
}}