Bevrijdingsbeeldje 1980

Onthulling van het bronzen bevrijdingsbeeldje op 20 december 1980 door Truus Swinkels-van Geneijgen
foto Peter van Oosterhout / De Peelkoerier

Bevrijdingsbeeldje Deurne in openbare bibliotheek 1980-1990

Het bronzen bevrijdingsbeeldje is in 1980 in opdracht van de Werkgroep Deurne 35 jaar bevrijd gemaakt door beeldend kunstenaar Harry Storms (1945-2023). De opdracht werd bekostigd met de opbrengst van het boekje dat de werkgroep in 1979 had uitgebracht. De eerste onthulling vond in 1980 plaats door Truus Swinkels-van Geneijgen en burgemeester Ton van Genabeek. Met zijn ontwerp haakte Harry Storms in op het logo van de werkgroep, waarin een duif uit het prikkeldraad ontsnapt.

In zijn toespraak bij de onthulling op 20 december 1980 verwees burgemeester Van Genabeek naar de opdracht die de werkgroep had gegeven: 'Maak een beeld dat herdenken betrekt op de huidige tijd.' De burgemeester sprak van 'een zeer dynamisch beeld, ( ) een vrouwelijke gestalte ontworstelt zich aan de gevangenschap, de knechtschap, maar is nog steeds bezig om te bevrijden. Wie om zich heen kijkt, ziet dat bevrijding geen voltooide tijd is, ( ) wanneer er een daad gesteld moet worden, wanneer er van ons gevraagd wordt in actie te komen, dan is het inderdaad de vraag: wie komt er in actie tegen het onrecht?'

In de opdracht is bepaald dat het beeldje voor de openbare ruimte is bestemd, een plek “waar veel mensen, vooral jongeren, vrijelijk en ongedwongen in en uit lopen en waar de functie van de ruimte die van het monument niet in de weg staat”. In eerste instantie werd het beeldje geplaatst in de openbare bibliotheek. Na een verbouwing zag het bestuur geen geschikte plaats meer en verdween het beeldje naar de kelder. Na publicaties van Martien Keunen in het Helmonds Dagblad meldde burgemeester Van Genabeek in de raadsvergadering van 23 januari 1990 dat het beeldje naar het gemeentehuis zou worden verplaatst. Omdat het beeldje licht beschadigd was, bestemde wethouder Jan Duffhauss zijn afscheidscadeau in 1994 voor een restauratie. Die werd in overleg met Harry Storms uitgevoerd door bronsgieter Jos Boerekamps.

Bij de ontvangst van Britse veteranen op 24 september 1994 organiseerde burgemeester Jan Smeets een herdenking in de hal van het oude gemeentehuis. De burgemeester en de Engelse delegatieleider majoor Ned Thornburn (1914-1994) hielden toespraken en majoor Jeremy York legde een krans van klaprozen bij het bevrijdingsbeeldje.

Majoor Jeremy York legde op 24 september 1994 een krans van klaprozen bij het bevrijdingsbeeldje. Foto Weekblad voor Deurne

Vanwege de verbouwing van het gemeentehuis in 2021 besloot het College van B&W om het bevrijdingsbeeldje te verplaatsen naar het voorportaal van de Sint-Willibrorduskerk aan de Markt. Betrokkenen bij het oorspronkelijke initiatief vroegen om het na de verbouwing terug te plaatsen in het Huis voor de Samenleving. Na twee gesprekken besloot het College van B&W echter om het bevrijdingsbeeldje niet terug te plaatsen in de openbare ruimte, maar een bruikleenovereenkomst met de parochie te sluiten.

Bronnen, noten en/of referenties Boekwerkje "Deurne 35 jaar bevrijd", uitgave 1979 door werkgroep Deurne 35 jaar bevrijd https://www.4en5mei.nl/oorlogsmonumenten/zoeken/2484/deurne-bevrijdingsmonument Helmonds Dagblad 24 januari 1990 Weekblad voor Deurne 15 en 29 september 1994 Achtergrondinformatie bevrijdingsbeeldje, notitie aan B&W van 17 september 2021 Archief familie Swinkels-van Geneijgen Maastricht