Bewerken van Stationsstraat 91-93

[[File:De Bakkerij Stationsstraat P1030412.jpg|thumb|400px|Links (witte gedeelte) is het adres  [[Stationsstraat 91]] rechts is [[Stationsstraat 93]]]]
[[File:De Bakkerij Stationsstraat P1030410.jpg|thumb|400px|Gevelsteen]]
{{Infobox bouwkunst
|Adres                 = Stationsstraat 91-93
|Adresinformatie =
|Thema               =Industrie, nijverheid en ambacht
|Categorie           =Bedrijfsgebouw
|Klasse 1             =Bedrijfspand met woning
|Klasse 2             =Eenlaags pand met dwars zadeldak
|Klasse 3             =Voorgevel met middenrisaliet met dakhuisje; deels wit geverfde bakstenen gevels met bakstenen friezen; nr. 91 met winkelpui uit circa 1950
|Bijzonderheden  =Gebouwd als woonhuis met linnenfabriek voor Antoon Johan Peereboom (gevelsteen uit 1869); complexe bewonings- en gebruiksgeschiedenis; lange tijd was er een smederij gevestigd. Nr. 91 o.a. ook nog bakkerij en clubhuis KWJ.
|Ensemble           =Stationsstraat
|Datum periode   =1850-1875
|Datum exact      =1869
|Datum toelichting=
|Architect-ontw.   =
|Hoofdstijl             =Traditioneel
|Status                 =Geen
|RM-registratienr  =
|Bouwhist.waarde=
|Waarde cult.hist.=H
|Criterium 1         =+
|Criterium 2         =++
|Criterium 3         =++
|Criterium 4         =+
|Criterium 5         =++
|Criterium 6         =++
|Toel.waardering =Pand met bijzondere bewoners- en gebruiksgeschiedenis, van cultuurhistorisch belang voor Deurne; behoort tot de oudere bouwsubstantie in het dorp; vooral 93 nog met veel oorspronkelijke elemente; beeldbepalend in bebouwingslint.
|Bron 1                =
|Bron 2                =
}}
Het dubbelpand '''Stationsstraat 91-93''' werd, zoals de gevelsteen aangeeft, in 1869 gebouwd als woonhuis met linnenfabriek voor [[Antoon Johan Peereboom (1846-1917)|Antoon Johan Peereboom]].


Bij de invoering van het kadaster in 1832 was de hoefsmid, bakker, herbergier en winkelier [[Johannes van Dijk (1779-1852)|Jan van Dijk]] eigenaar van het stuk grond in de [[Paardshemel]], een weiland ter grootte van 3.540 m² en kadastraal nummer F 50, waarop het huis later gebouwd werd.

Na het overlijden van Jan werden zijn ongehuwd gebleven kinderen Jan Willem en Elizabeth en zijn op latere leeftijd gehuwde zoon [[Josephus van Dijk (1819-1887)|Jozef]] de eigenaars. Waarschijnlijk omdat er geen nageslacht was, dat het geheel kon overnemen, besloten ze in november 1860 om hun grondbezit in [[hotel De Zwaan]] publiek te verkopen. Koop nummer 11 was het weiland, dat toen eigendom werd van de winkelier en boterhandelaar [[Joannes Matheus Goossens (1795-1876)|Jan Mathijs Goossens]].

Op 5 juli 1869 kocht [[Antoon Johan Peereboom (1846-1917)|Antoon Johan Peereboom]] voor 300 gulden van Jan Mathijs Goossens een gedeelte van de kadastrale percelen F 49 en F 50 met een totale oppervlakte van 1.800 m². Bij opmeting door het kadaster bleek het slechts 1620 m² te zijn.

Ruim anderhalve maand later, op 24 augustus 1969, begon volgens de gevelsteen de bouw van het pand en na hun huwelijk op 15 oktober 1869 trok het echtpaar Peereboom-Ambrosius in hun nieuw pand.

In 1873 kocht Peereboom nog een stukje aangrenzende grond bij van Jan Mathijs Goossens en werd een gedeelte van het tegenwoordige pand Stationsstraat 93 in gebruik genomen als linnenfabriek.

Op 30 april 1880 verhuisde Antoon Johan Peereboom naar Heerewaarden, waar hij steenfabrikant werd, en de nieuwe bewoners van dit pand werden zijn ouders [[Jan Marten Peereboom (1807-1881)|Jan Marten Peereboom]] en Johanna Margrieta Zeevaarders. Ze woonden daarvoor enkele jaren in [[Huize Landzicht (Stationsstraat)|huize Landzicht]]. Lang kon Peereboom senior niet van zijn nieuwe woning genieten want er stierf al om september 1881. 

De weduwe Peereboom-Zeevaarders kreeg op 11 juli 1882 hulp en gezelschap van haar dochter Ferdina Helena met haar man [[Cornelis van Mensch (1840-1926)|Cornelis van Mensch]] en hun drie kinderen. In december 1883 verhuisde het gezin Mensch naar Dinteloord waar Cornelis tot burgemeester was benoemd.

Op 6 november 1882 werd de toen nog ongehuwde fabrikant [[Carel Jacobus Klein (1856-1904)|Carel Jacobus Klein]] de nieuwe bewoner. Hij huwde in juli 1883 met Maria Agneta Stork en hun oudste zoon, die later mijningenieur zou worden, werd hier geboren.

Rond 1884 ging het pand in eigendom over van familie Peereboom naar de firma Klein & Cie.

In 1888 vertrok Klein naar Borne, waar hij, samen met Hendrik Ledeboer, de ''Bornesche Stoomweverij en Ververij Klein & Ledeboer'' oprichtte. Het pand werd op 9 november 1887 publiek verkocht aan de Helmonder Franciscus Hubertus van den Boogaard, die optrad als stroman van zijns stadsgenoot [[Johannes Hermanus Henricus Hermans (1848-1919)|Jan Hermans]], boekhandelaar en later oprichter van de [[Boerenbond Deurne]]. Aanvankelijk ging Hermans hier niet zelf wonen maar hij huisvestte er zijn schoonzus Maria Mathilda Klep (Oosterhout 1856-1939 Eindhoven), gehuwd met de in Amsterdam wonende en werkende architect (Carolus Ignatius Strackee (1858-), met haar kinderen. Ze woonden hier precies een jaar, van 16 april 1888 tot 16 april 1889, toen het gezin naar Amsterdam verhuisde.

In april 1889 werd eigenaar Jan Hermans ook bewoner van dit pand. Hier werd ook hun enige dochter geboren.

Na de bouw van [[Stationslaan 6|villa Mariahof]] verkocht Jan Hermans dit pand rond 1894 aan de koopman Fedor Wolff uit Bremen. Het  werd daarmee de directeurswoning van hun plaatselijke directeur [[Johannes Hermann Lohe (1858-1930)|Johann Lohe]] van ''[[Turfstrooiselfabriek van Fedor Wolff & Co.|Die Actiën Gesellschaft fur Torfstreu Fabrikantion, vormals Fedor Wolff & Co]]''.

Toen rond 1912 de turfstrooiselactiviteiten in de [[Peel (gebied)|Peel]] voor de firma Wolff afliepen en Johann Lohe zijn [[strohulzenfabriek Lohe]] opzette, kocht hij rond 1912 dit pand van Wolff om het naast woonruimte ook te gebruiken als administratiekantoor voor het fabriek aan de overkant van de straat.

Rond 1929 verkocht Lohe het pand aan smid [[Aloisius Bartholomeus van de Mortel (1885-1962)|Louis van de Mortel]], die er zijn smederij in voortzette.

In 1950 werd zijn zoon [[Josephus Christiaan Henricus van de Mortel (1917-1975)|Sjef van de Mortel]] eigenaar. Hij deelde het pand op in wat nu Stationsstraat 91 en Stationsstraat 93 is.

'''Stationsstraat 91'''

Sjef van de Mortel verkocht het huidige Stationsstraat 91 aan de commanditaire vennootschap  (cv) J.A. Wasser en zonen, die er de winkel en smederij-activiteiten voortzette.

In 1958 verkocht [[Johannes Albertus Wasser (1891-1974)|Johan Wasser]] Stationsstraat 91 aan de Stichting Rooms Katholieke Openbare Leeszaal en Bibliotheek. Van 1958 tot 1970 was hier de (toen nog katholieke) [[Openbare bibliotheek|bibliotheek]] gevestigd.

In 1969 werd de gemeente Deurne eigenaar van dit pand.

[[Breicentrum Van Dierendonck]] zat nog enige tijd in dit pand.

Ook [[bakkerij Gerard van Ham]] bakte hier zijn eerste broden.

Het pand bood ook nog enige tijd onderdak aan de [[Katholieke Werkende Jongeren]] (KWJ).  Deze groepering, die haar clubhuis ''De Bakkerij'' noemde,  kreeg in september 1976 een tapvergunning. De politiek getinte affiches die de katholieke jongeren in 1981 dominant op de volle breedte van het grote etalageraam plakten, werkten als een rode lap op een stier bij enkele plaatselijke leden van de ultrarechtse Nederlandse Volksunie. Die verzocht tot twee keer toe in een dreigbrief, ''niet vriendelijk maar zeer dringend'', om die plakkaten te verwijderen.

Na het vertrek van de KWJ was hier nog enige tijd de [[Wereldwinkel]] gevestigd.

Later kwam hier de kunstschilder [[Willie Berkers]] met zijn atelier en expositieruimte ''De Schilderskamer''. Zijn vrouw José Berkers-Keijzers bood er biodynamische therapie en  primitieve dans.

'''Stationsstraat 93'''

In 1957 werd door PNEM een [[transformatorhuisje|trafohuisje]] gebouwd in de tuin van dit adres.

Stationsstraat 93 werd na Sjef van de Mortel eigendom van diens zus Anna, gehuwd met [[Petrus Johannes Jegerings (1910-1977)|Piet Jegerings]]. Zij lieten op het erf van Stationsstraat 93 en het belendende perceel een blok van twee woningen, [[Stationsstraat 95-97]], bouwen.

Het pand heeft, ondanks de respectabele ouderdom en de rijke, voor de ontwikkeling van Deurne belangrijke, bewoningsgeschiedenis, geen beschermde status.

{|class="wikitable"
|-
|+Kadastrale gegevens tot 1950
|-
!jaar
!Kad.
!Grootte in m²
!eigenaar
|-
|1832||F 50||3.540||[[Johannes van Dijk (1779-1852)|Jan van Dijk]]
|-
|||||||Kinderen Jan van Dijk
|-
|1860||||||[[Joannes Matheus Goossens (1795-1876)|Jan Mathijs Goossens]]
|-
|1869||||1.620||[[Antoon Johan Peereboom (1846-1917)|Antoon Johan Peereboom]]
|-
|1869||F 791, F 792||1.620||
|-
|1873||F 823, F 824, F 825||2.470||
|-
|1877||F 876, F 877||||
|-
|1879||F 892, F 893||2.800||
|-
|1884||||||[[Carel Jacobus Klein (1856-1904)|Firma Klein en Cie.]]
|-
|1888||||||[[Johannes Hermanus Henricus Hermans (1848-1919)|Jan Hermans]]
|-
|1894||||||Fedor Wolff
|-
|1912||||||[[Johannes Hermann Lohe (1858-1930)|Johann Lohe]]
|-
|1929||||||[[Aloisius Bartholomeus van de Mortel (1885-1962)|Louis van de Mortel]]
|-
|1932||F 1614||1.754||
|-
|1950|||||| [[Josephus Christiaan Henricus van de Mortel (1917-1975)|Sjef van de Mortel]]
|}
<gallery widths=300 heights=200>
05.922.jpg|Oude ansichtkaart met rechts het pand Stationsstraat 91-93.<br><small>foto collectie gemeente Deurne</small>
Stationsstraat rond 1900 Willie Berkers IMG 4563.jpg|Idem in 2019 geschilderd door Willie Berkers
07.978.jpg|thumb|<small>foto collectie gemeente Deurne</small>
08.677.JPG|<small>foto collectie Luuk Keunen</small>
06.196.JPG|Links pand Stationsstraat 91-93<br><small>foto collectie gemeente Deurne</small>
31.195.jpg|<small>foto collectie Co Reijnders</small>
R.K. Leesbibliotheek.jpg|Op de hoek Stationsstraat-Stationslaan was vroeger op het adres de r.k. leesbibliotheek gehuisvest.
</gallery>
[[categorie:Adres|Stationsstraat 091]]
[[Categorie:Bouwkunst erfgoedkaart|Stationsstraat 091]]