Bewerken van Zuivelfabriek Sint-Isidorus

[[Bestand:23.459.jpg|400px|right|thumb|Het fabriekscomplex aan de Molenstraat, gezien vanuit de lucht]]
[[Bestand:23.466.JPG|400px|thumb|Stoomzuivelfabriek Sint-Isidorus aan de [[Molenstraat 55]] Foto ter beschikking gesteld door mw Dijkstra]] 
[[Bestand:30.097.jpg|400px|thumb|Zuivelfabriek Sint-Isidorus, vooraanzicht, circa 1920]]
[[Bestand:04.697.jpg|400px|thumb|Zuivelfabriek Sint-Isidorus]]
[[Bestand:06.011.jpg|400px|thumb|Het laden en lossen bij Zuivelfabriek Sint-Isidorus]] 
[[Bestand:24.458.jpg|thumb|300px|Melkboer [[Hendricus Johan Louwers (1916-1998)|Harry Louwers]] en zijn vrouw poserend voor een van de acht "moderne electrowagens" van Zuivelfabriek Sint-Isidorus in de [[Stationsstraat]]]]
[[File:Leveringsbriefjes van melk aan melkfabriek.jpg|400px|thumb|Enkele leveringsbriefjes van melk in 1944-1945]]
De Coöperatieve '''Stoomzuivelfabriek Sint-Isidorus''', in de volksmond ''''t stoom''' genoemd, werd op 12 juni 1910 opgericht en werd per 1 januari 1972 opgeheven. Het was gevestigd aan de [[Zeilbergscheweg]] E.88 (Dit gedeelte van de straat kreeg later de straatnaam [[Molenstraat]] 55) in [[Deurne]].


==Algemeen==
In het begin van de 20e eeuw telden de gemeente [[Deurne en Liessel]] wel twaalf melkfabriekjes. Op 12 juni 1910 zetten 98 Deurnese boeren bij notaris [[Eugène de Leeuw|de Leeuw]] hun handtekening onder de oprichtingsakte van de coöperatieve stoomzuivelfabriek, waarmee een drietal [[boterfabriek|handkrachtfabriekjes]] fuseerden. In de oprichtingsakte was ondermeer bepaald dat de deelname aan de coöperatie evenredig was aan het aantal koeien dat melk leverde.
<p>In 1926, het jaar dat de [[gemeente Vlierden]] werd samengevoegd met de [[gemeente Deurne en Liessel]], werd de [[Coöperatieve Zuivelfabriek Vlierden-Brouwhuis]] opgeheven en hun leden aangesloten bij zuivelfabriek Sint-Isidorus.</P>

==Directie==

===Bestuur===
Het eerste bestuur was als volgt samengesteld:
*[[Jan van Asten|Johannes Christianus van Asten]], voorzitter
*[[Francis van der Putten (1853-1946)|Frans van der Putten]], secretaris
*[[Godefridus Munsters (1850-1923)|Godefridus Munsters]]
*[[Antoon van den Berkmortel|Antonius Joachimus van den Berkmortel]]
*[[Evert van Kampen (1882-1957)|Evert van Kampen]]
*[[Antonius Franciscus van den Heuvel (1873-1916)|Antonius Franciscus van den Heuvel]]
*[[Alphonsius Aarts (1864-1931)|Alphonsius Aarts]]

===Raad van Toezicht===
*[[Klaas Laan]], erevoorzitter
*[[Eugenius Johannes Josephus Maria de Leeuw (1869-1935)|Eugène de Leeuw]], voorzitter
*[[Johannes Theodorus Henricus van Baars (1853-1929)|J van Baars]], secretaris
*[[Franciscus Antonij van den Heuvel (1869-1937)|kapelaan Van den Heuvel]], geestelijk adviseur
*[[H vd Eijnden]], [[M vd Boomen]] en [[H vd Vranden]] (Leden)

==Fabrieksgebouw==
In augustus 1911 kocht het bestuur van de familie [[De Martines]] voor 390 gulden een perceel land aan de [[Molenstraat]] en kon de nieuwe stoomzuivelfabriek, in de volksmond afgekort als "het stoom" gebouwd worden. In 1952 werd onder architectuur van [[Jos Deltrap]] door aannemer Van Heeswijk uit Best een nieuwbouw en modernisering van de fabriek gerealiseerd. De officiële heropening van de fabriek op woensdag 28 mei 1952 door [[burgemeester Roefs]] viel samen met de viering van het 40-jarig bestaan.

==Personeelsbezetting==
Bij de oprichting bestond het personeel uit vijf personen:
*[[Hendricus Leonardus Creemers (1882-1949)]] (directeur)
*[[Antoon van de Kerkhof (1884-1958)]] (botermaker)
*[[Willem Rooijakkers (1881-1971)]] (machinist/centrifugist)
*L. van Dijk (vollemelkweger)
*F. van de Einden (ondermelkweger)

==Leden van de coöperatie==
In de beginjaren na de oprichting van de fabriek groeide de coöperatie tot 266 leden met een jaarlijkse aanvoer van  2,7 miljoen kg melk. In mei 1952 was dit aangegroeid tot  467 leden met een aanvoer van 7 miljoen kg melk. In 1961 werd er 15,8  miljoen kg melk aangevoerd

==Zuivelproducten==
[[Bestand:Zuivelproducten Isidorus.JPG |thumb|400px|Verkoopassortiment zuivelproducten van  Stoomzuivelfabriek Sint-Isidorus.<br><small>foto ter beschikking gesteld door familie Dijkstra</small>]]
Op de foto het assortiment zuivelproducten dat destijds door Isidorus gevoerd werd. Geen kartonnen pakken zoals anno 2012 maar grote degelijke flessen.  

Overigens, niet alles wat op de kar van de melkboer stond werd in eigen huis geproduceerd.
Zo waren de melkventers bijvoorbeeld wederverkoper van het blikje, op de foto in het midden op de voorgrond met het opschrift “Jacky”.  Door veranderende productieprocessen is het broodbeleg met caramelco-smaak al lang niet meer te koop. In de zestiger en zeventiger jaren van de 20e eeuw was het in Deurne een veel gebruikt heerlijk zoet broodbeleg waar anno 2012 nog veel mensen met weemoed aan terug denken. 

==Boterproductie==
De boterproductie steeg van 135.000 kg in 1925 naar 184.000 kg in 1939 naar 192.000 kg in 1950 naar 403.000 kg in 1961. Jammer genoeg kon deze grote hoeveelheid boter niet geheel verkocht worden aan de consumenten in en om Deurne en moest een deel via een coöperatieve verkoopvereniging geëxporteerd worden.
[[Bestand:L55.393.jpg|500px|center|thumb|In 1970 werd een mijlpaal bereikt met 1 miljoen kilo boter]]

==Verkoop==
Om de circa 2800 gezinnen in en om Deurne te voorzien van zuivelproducten was er een doelmatige verkooporganisatie nodig. Daarom werden in 1950 alle trekhonden afgeschaft en verdween in 1961 de bakfiets van het toneel. In 1962 beschikte de coöperatie over 14 melkbezorgers en twee reserve-melkbezorgers, vier van hen bezorgde met paard en wagen, twee met een bestelauto en acht bezorgers reden met een moderne electrowagen rond. Enkele melkventers, in die tijd ook wel melkboeren genoemd, waren [[Franciscus Antonius van Deursen (1910-1948)|Toon van Deursen]], [[Johannes Theodorus Klomp (1929-2014)|Jan Klomp]],[[Hendricus_Johan_Louwers_(1916-1998)|Harrie Louwers]] [[:Bestand:00.159.jpg|Thijske van den Berg]], Marinus van den Berg en [[Johan van Haandel (1913-1995)|Hein van Haandel]].

Het bestuur van "Sint-Isidorus" voelde zich genoodzaakt tot een rigoureuze ingreep, het stopte met de verkoop aan huis en opende [[zuivelwinkel Emkabee]] aan de [[Stationsstraat 88]] in Deurne met [[Petrus Josephus van Duren *1934-2021)|Piet van Duren]] als beheerder.

==Dienstwoningen==
De zuivelfabriek werd aan de linkerkant op het adres [[Molenstraat 53]] geflankeerd door de voormalige dienstwoning van de directeur en aan de rechterkant op het adres [[Molenstraat 57]] door de dienstwoning van de machinist. In 1963 werd er aan de overzijde van de straat, recht tegenover de zuivelfabriek, een nieuwe directeurswoning gebouwd op het adres [[Molenstraat 50]].

==Fusie==

Binnen de gemeente hadden zich al enkele saneringen voltrokken door de fusie van de [[Boterfabriek De Nijverheid]] van [[Vlierden]] met Isidorus in Deurne in 1927 gevolgd door de fusie van [[Zuivelfabriek Sint-Hubertus]] in [[Liessel]] met Isidorus in Deurne in 1959. De activiteiten van de [[Zuivelfabriek Neerkant]] waren al eerder gestaakt. Daarna kwamen in de zeventiger jaren grote zuivelfusies binnen de regio tot stand.

Tijdens een buitengewone algemene vergadering van Sint-Isidorus, gehouden op 27 oktober 1970, werd bij algemeen besluit besloten dat zuivelfabriek Sint-Isidorus met ingang van 3 januari 1971 een fusie met Campina aan zou gaan en dat het zittende bestuur van Sint-Isidorus benoemd zou worden tot liquidatiecommissie van Zuivelfabriek Sint-Isidorus.

De zuivelfabriek in Deurne werd per 1 januari 1972 definitief gesloten. De lokatie Deurne fungeerde aanvankelijk nog even als melkontvangstinrichting en als distributiecentrum. Door de sluiting van de fabriek verloren 12 werknemers hun baan met [[Sietze Dijkstra (1924-1996)]] als laatste directeur van de coöperatie.
[[Bestand:L55.394.jpg|500px|center|thumb|Enkele medewerkers bij de sluiting op  1 januari 1972]]

==Groepsfoto==
In 1936 werd het 25-jarig bestaan van zuivelfabriek Sint-Isidorus gevierd. In het jubileumjaar waren er 408 leden bij de voöperatie aangesloten met in totaal 1510 melkgevende koeien. De fabriek ontving dat jaar het erediploma van de Zuidnederlandse Zuivelbond omdat men tien jaar lang eerste kwaliteit boter had geleverd. Deze foto met personeel en genodigden is op de feestdag gemaakt voor het [[gemeentehuis]] van Deurne.
[[Bestand:23.454.JPG|500px|center|thumb|Zittend vlnr: geestelijk adviseur [[Henricus Eduardus van Abeelen (1895-1975)|pastoor Van Abeelen]], bestuurslid [[Godefridus Sanders (1883-1970)|Fried Sanders]], wethouder [[Arnoldus van den Eijnden (1878-1946)|Arnoldus van den Eijnden]], [[Johannes Casper van Beek (1877-1951)|burgemeester Van Beek]],  voorzitter [[Joannes Christianus van Asten (1869-1956)|jan van Asten]], vice-voorzitter [[Hendrik Jacobs (1862-1943)|Hendrik Jacobs]], de bestuursleden [[Louis van den Heuvel (1879-1945)|Louis van den Heuvel]], [[Antonius Louwers (1871-1953)|Toon Louwers]] en [[Hendricus Verbaarschot (1878-1956)|Driek Verbaarschot]].<br>Staand vlnr: de venters [[Franciscus Antonius van Deursen (1910-1948)|Toon van Deursen]] en [[Johan Kuijpers]], directeur [[Martinus Franciscus Pijnenburg (1895-1986)|Martien Pijnenburg]], ondermelkventer [[Johannes Josephus Verbakel (1901-1968)|J. Verbakel]], botermaker [[Antoon van de Kerkhof (1884-1958)|Toon van de Kerkhof]], vollemelkweger [[M. Munsters]], machinist/centrifugist  [[Willem Rooijakkers (1881-1971)|Willem Rooijakkers]], kassier [[Carel Henricus van den Eijnden (1884-1942)|Carel van den Eijnden]], [[Cornelis Johannes Verberne (1915-1983)|Kiske Veberne]], bestuurlid [[Gerardus Goossens (1873-1958)|Geert Goossens]], wethouder [[Johannes van Deursen (1876-1960)|Jan van Deursen]] en bestuurslid [[Hendrikus Keijzers (1885-1949)|Driek Keijzers]].<br>Achterste rij vlnr: wethouder  [[Johannes Wilhelmus Wijnen (1881-1972)|Willem Wijnen]], en de melkventers [[H. Aarts]], [[H. van den Broek]] en [[Toon Evers]].<br><small>Foto ter beschikking gesteld door mevrouw Dijkstra</small>]]
 
In de [[oudheidkamer]] van [[heemkundekring H.N. Ouwerling]]  worden onder meer een oude [[Pet St. Isidorus |dienstpet]] van een melkventer ,  een geijkte [[litermaat]] en een [[Melkwacht ]] bewaard.

==Fotocollage==
Directeur Sietze Dijkstra had een diapresentatie samengesteld met ondersteunende beelden die hij gebruikte als hij zijn toehoorders uitlegde hoe de weg van de boer naar de winkel eruit zag. In zo'n presentatie gaf hij informatie over het werk op de boerderij, het transport van boer naar fabriek, het productieproces, het machinepark, de kwaliteitszorg en het assortiment. In 2012 stelde mw Dijkstra [[:Categorie:Collectie Jeannie Dijkstra-van der Hoff|alle bij haar beschikbare afbeeldingen]] ter scanning aan [[heemkundekring H.N. Ouwerling]] beschikbaar.

Frans Versteeg uit Heeze maakte van de diapresentatie onderstaande fotocollage: 
<center>{{#widget:YouTube|id=vShCvs3FywI}}</center>
{{Appendix|2=
* [[Land- en Tuinbouwblad]] van 24 mei en 31 mei 1952
* [[Brochure Coöperatieve Zuivelfabriek St. Isidorus Deurne]] bij gelegenheid van de [[9-D expositie]] van 15 tot en met 23 september 1962
----
{{references}}
}}


[[categorie:zuivelfabriek]]