Bewerken van Haageind 60

{{Infobox gebouw
| naam          = Klein Kasteel
| afbeelding    = HaageindDeurne_6.jpg
| tekst         = Oud Huis, Klein Kasteel
| locatie       = Haageind 60, Deurne
| gebruik       = Als conferentieoord
| start         = 
| gereed        = 
| opening       = 
| sluiting      = 
| bescherming   = 
| antenne/spits = 
| hoogte top    = 
| status        = 
| bouwstijl     = 
| bouwkosten    = 
| hoogte dak    = 
| monumentnummer= 12367
| monumentstatus= [[Rijksmonument]]
| verdiepingen  = 
| liften        = 
| architect     = 
| eigenaar      = 
| ingenieur     = 
| aannemer      = 
| ontwikkelaar  = 
}}
[[Bestand:23.107.jpg|thumb|350px|Het Klein Kasteel, links  de [[Watermolen (Haageind)|Watermolen]] en rechts het [[Haageind]], gezien vanuit de lucht. <br> Foto collectie Toon Timmers]]
[[Bestand:29.174.jpg|thumb|350px|Foto Deurne [[Toen en Nu]] van [[Beeldarchief]] en [[Fotoclub Optika]]]]
[[Bestand:32.251.jpg|thumb|350px|Tekening gemaakt door Piet Hohmann <br> Foto: collectie Leo Coolen]]
Het '''Klein Kasteel''' is een 14e eeuws kasteel aan het '''Haageind 60''' in [[Deurne]].<ref>Keunen, L.J., 2004. "De relatie tussen drie adellijke Deurnese complexen: Ter Vloet, Klein Kasteel en Groot Kasteel." in: Het Brabants Kasteel. Jaargang 25 (2002), nr. 1/2 , uitgave oktober 2004, p. 3-40. Vereniging Vrienden van Brabantse Kastelen, Tilburg.</ref> Het Klein Kasteel springt in het oog door zijn middeleeuwse woontoren, de kern van veel kastelen, met jongere aanbouwen uit de 17e en 19e eeuw.

==Landschappelijke situering==
In het beekdal van de [[Bakelse Aa]] of [[Vlier]] werd aan de oostzijde van het [[Haageind]] vóór 1383 een vierkante donjon gebouwd, die later de namen ''Oud Huis'', ''Klein Kasteel'' en ''Oud Kasteel'' kreeg. In dezelfde periode verrees ook een watermolen op de Bakelse Aa ten noorden van het Klein Kasteel. Dit kasteel diende als residentie van de [[heer van Deurne]], eigenaar van de heerlijkheid. 

Ten oosten van het Klein Kasteel lagen hooilanden in het dal van de Bakelse Aa. Deze percelen droegen in 1454 onder meer de namen [[Sint-Kathelijnenbeemd]] en [[Vriezenbeemd]]. In 1990 werd hier een park met vijver aangelegd voor de wijk [[Heiakker]], die oostelijk van het Klein Kasteel was verrezen.

==Bouwhistorie==
Het Klein Kasteel, dat in de middeleeuwen nog Oud Huis werd genoemd, werd gebouwd als opvolger van een residentie op het goed [[Ter Vloet]], stroomafwaarts gelegen langs de Vlier in de buurtschap [[Kerkeind]]. De verplaatsing stroomopwaarts naar het Haageind moet in de tweede helft van de 14e eeuw hebben plaatsgevonden. Het Klein Kasteel bestaat tegenwoordig uit de 14e-eeuwse donjon, een 17e of 18e-eeuwse lage boerderijaanbouw en een aangebouwd wit herenhuis uit 1857 met bouwdelen uit de 14e eeuw. Bij de verbouwing in 1857 werden de oude [[neerhof]], een boerderij die haaks op het gebouw stond, afgebroken. De bestaande zuidelijke aanbouw werd verhoogd en gepleisterd, waardoor het huidige beeld van het witte herenhuis ontstond. Daarnaast werd de noordelijke aanbouw verlengd. Tegelijk met de grote verbouwing van het Groot Kasteel werd rond 1906 het Klein Kasteel ontpleisterd en de dakbekroning gewijzigd.

Een in 2009 uitgevoerde bouwhistorische verkenning toonde aan dat de kap van de woontoren nog grotendeels van de bouwtijd van die toren dateert en doet vermoeden dat de toren een zeldzaam voorkomende vorm van weergang heeft gehad. Nader onderzoek van de kap kan daarover mogelijk meer zekerheid geven.<ref>Taco Hermans en Edwin Orsel - ''De kap van de woontoren van kasteel Klein Deurne'' in: 'Die hofstat daer dat huys op plach te staan' (2022)</ref> Zogenaamd dendrochronologisch onderzoek zou namelijk de kapdatum van het hout op het seizoen nauwkeurig kunnen bepalen. Daardoor zouden we een vrij nauwkeurige bouwperiode van het Klein Kasteel kunnen bepalen.

De toegang tot het terrein, die voorheen via de [[Herendijk]] liep (dat is nu de oprit van de watermolen, werd bovendien in 1857 verlegd naar de Haageind-zijde. Een [[brand van 24 september 1944]] richtte enige schade aan, maar kon door de toenmalige huurder [[Pieter Wiegersma]] tijdig worden geblust.<ref>Mondelinge informatie P. Wiegersma, documentaire over de bevrijding van Deurne, 1994.</ref>

Bouwplannen voor een losstaand gastenverblijf achter het Klein Kasteel werden in 2008 door de Deurnese politiek op basis van archeologische en cultuurhistorische overwegingen unaniem verworpen, alhoewel het bestemmingsplan een aanbouw toestaat. In 2010 werd een nieuw plan voor een gastenverblijf bij het Klein Kasteel opgesteld.<ref>Eindhovens Dagblad, 5 mei 2010</ref> Opnieuw ging dat plan niet door. Door een wetswijziging is de plaatsing van een gastenverblijf door de aanvraag van een omgevingsvergunning in 2016 alsnog mogelijk geworden.

==Eigendomsgeschiedenis==
[[Gevard van Doerne|Gevaert Willemszoon van Doerne]] is de oudst bekende heer van Deurne die er met zekerheid heeft gewoond, zo rond 1380-1390.<ref>Zie voor de genealogie en bronvermeldingen: W. Wijnaendts van Resandt, "Vincent van Doerne en zijn voorouders", in: ''Jaarboek van het Centraal bureau voor genealogie'', dl. 41(1987), p. 31 e.v.</ref> Tot begin 16e eeuw was het Klein Kasteel de residentie van de heren van Deurne, achtereenvolgens de geslachten [[Van Doerne]] (tot 1456), De Mol en Taije. Begin 16e eeuw werden de heerlijkheid en het Klein Kasteel van de familie Taije gekocht door de eigenaar van het [[Groot Kasteel]], [[Everard van Doerne (16e eeuw)|Everard Hendrickszoon van Doerne]], een verre neef van de vroegere Van Doerne's op het Klein Kasteel. Na zijn dood kreeg de oudste zoon het Groot Kasteel en de heerlijkheid, waardoor het Groot Kasteel voortaan de residentie van de heerlijkheid zou worden. Het Klein Kasteel kwam toe aan een jongere zoon. Later kwam het in handen van diverse particulieren en plaatselijke bestuurders; vanaf het einde van de 18e eeuw tot 1948 was het wederom bezit van de heren van Deurne. Zij verhuurden het aan talloze particulieren, onder wie meerdere militairen met hun gezinnen in de Franse tijd. Bekendste huurder was ongetwijfeld [[Otto van Rees]], die er tussen 1923 en 1927 woonde en [[Hendrik Wiegersma]] inspireerde om te gaan schilderen.

In 1948 werd het door [[Theodore de Smeth van Deurne]] verkocht aan [[Hendrik Wiegersma]], die het ter beschikking stelde aan zijn zoon [[Pieter Wiegersma]], glazenier. Wiegersma jr. woonde er al vanaf 1942 en erfde het Klein Kasteel en de naastgelegen watermolen in 1969 van zijn vader. De noordelijke aanbouw werd in deze periode als atelier gebruikt. In een ander bijgebouw exploiteerde [[Tjerk Wiegersma]], zoon van Pieter, verscheidene jaren een [[Kunsthandel Tjerk Wiegersma|kunsthandel]] die zich richtte op de Haagse School en de Nederlandse impressionisten. Doorgaans twee maal per jaar werden er in de kunsthandel goedverzorgde tentoonstellingen gehouden.<ref>[[Weekblad voor Deurne]] 13 setember 1974</ref>

In 1999 werd het aangekocht door de gebroeders [[Nooijen]]. Het heeft tegenwoordig een representatieve functie en wordt niet bewoond. Het terrein is niet toegankelijk; het Klein Kasteel is evenwel vanaf de openbare weg goed zichtbaar.

==De relatie met de heerlijkheid Cranendonck==
Het Klein Kasteel was tot 1795 een leengoed van de heren van Cranendonck, evenals de naastgelegen Haageindse [[watermolen (Haageind)|watermolen]] (oudste vermelding 1387). Ook de watermolen op het goed ''Ter Vloet'' was een Cranendoncks leengoed. De Deurnese leengoederen behoorden tot de meest perifeer gelegen leengoederen van Cranendonck; veel van de overige leengoederen lagen onder Cranendonck zelf of binnen de huidige gemeente Eindhoven. In 1726 werd door Pero de Cassemajor, als drossaard en secretaris van de heerlijkheid Deurne, in handen van de rentmeester van de domeinen van Cranendonk een een bedrag van 75 gulden 14 stuivers en 4 penningen betaald, ter lossing van een jaarlijkse cijns van twee gulden, achttien stuivers en een oort. Deze cijns dateerde van Maria-Tenhemelopneming (15 augustus) 1368 en was hem q.q. op 3 januari 1710 in handen gekomen van Hendrina van Heesacker qq.<ref>Nationaal Archief - Nassause Domeinraad Toegang 1.08.11 inv.nr. 9482. Akte van 17 oktober 1726.</ref>

==Slot van Peelland - een negentiende-eeuwse mythe==
In de negentiende eeuw schreef de Brabantse geschiedschrijver Adriaan Brock, geheel in de lijn van de zogenaamde Romantiek, over een zogenaamd [[Slot van Peelland]], hetgeen de oude benaming voor het Klein Kasteel zou zijn geweest. Dit werd als waarheid overgenomen door de invloedrijke aardrijkskundige A.J. van der Aa. Later ontwikkelde zich onder schrijvers zelfs het idee dat het Klein Kasteel het poortgebouw zou zijn geweest van een majestueus ''Slot van [[Peelland]]''. Wetenschappelijk gefundeerd archeologisch, historisch en historisch-geografisch onderzoek verwijzen deze mythe rond het ''Slot van Peelland'' echter direct naar de prullenbak. Het Klein Kasteel heeft nóóit zo geheten en is al zeker geen poortgebouw geweest van een groter slot. Ondanks de duidelijke weerlegging van deze feiten verschijnt de term ''Slot van Peelland'' echter nog regelmatig in publicaties als een werkelijke vroegere benaming.<ref>Keunen, Luuk, 2004. Eeuwenoude misverstanden rond het zogenaamde “Slot van Peelland”. in ''[[D'n Uytbeyndel]]''. Periodiek van Heemkundekring H.N. Ouwerling – Deurne, nr. 55, p. 16-23 (herfst 2004).</ref>

In de tweede helft van de twintigste eeuw duikt de naam op in overzichtswerken van Brabantse kastelen, veelal met een toeristisch oogmerk, al is onduidelijk wie hiervoor de aanzet heeft gegeven. Slechts een enkele maal komt de naam voor in werken die de pretentie hebben wetenschappelijke kwaliteit te dragen, doorgaans als gevolg van het gebruik van niet-wetenschappelijke literatuur.<ref>Becx, E., A. van Oirschot, F. van Oirschot en T. Vollebergh, 1999. Kastelengids van Noord-Brabant. Matrijs, Utrecht.</ref>

Ondanks de hardnekkigheid waarmee in deze overzichtsliteratuur en daarvan afgeleide publicaties op internet aan de naam wordt vastgehouden <ref>http://www.absolutefacts.nl/kastelen/data/peellanddeurne.htm en http://www.absolutefacts.nl/kastelen/kastelennieuws/kasteel0020.htm</ref>, heeft de naam nooit wortel geschoten in de regio zelf en is de naam plaatselijk onbekend. Alhoewel de naam ''Slot van Peelland'' in zijn ontstaan overeenkomsten vertoont met de eveneens historisch foutieve benaming van ''Kasteel Radboud'' in ''Medemblik'' heeft deze laatste naam de historische wél verdrongen. De naam ''Slot van Peelland'' is evenwel beperkt gebleven tot een bepaalde categorie van (toeristische) overzichtsliteratuur, en niet, zoals Kasteel Radboud, in wetenschappelijke literatuur of lokale (bronnen)studies terechtgekomen. Een ander verschil is het feit dat de voortgaande mythevorming rondom het Slot van Peelland verder ging, en hier ook een veel groter kasteel bij werd voorgesteld dan het historische Klein Kasteel, dat slechts het poortgebouw zou zijn geweest.

==Bezitters==

{| class="wikitable"
|-
|+Bezitters en bewoners van het Klein Kasteel
|-
!style="width:10%;"|periode
!naam eigenaar
!sociale status
!huurder (indien van toepassing)
|-
|? - vóór 1381|| [[Willem van Doerne]] <ref>Mogelijk was hij de bouwheer</ref> || heer van Deurne ||
|-
|vóór 1381-ca 1428|| [[Gevard van Doerne (15e eeuw)|Gevard van Doerne]] || heer van Deurne ||
|-
|ca 1428-1456|| [[Jan van Doerne (15e eeuw)|Jan van Doerne]] || heer van Deurne ||
|-
|1456-1470||[[Ywan de Mol]] || heer van Deurne ||
|-
|1471-1499||[[Josina de Mol]] || heer van Deurne ||
|-
|1499||[[Rutger van Boetzelaer]] || heer van Deurne ||
|-
|1499-1508||[[Henrick Taije]] || heer van Deurne ||
|-
|1508-1519||[[Jan Taije]] || heer van Deurne ||
|-
|1519-1526||[[Everard van Doerne (16e eeuw)|Everard van Doerne]] || hoogschout van 's-Hertogenbosch, heer van Deurne, Vlierden en Bakel ||
|-
|1527-1545||[[Hendrick van Doerne (16e eeuw)|Hendrick van Doerne]] || heer van Deurne en Vlierden, kanunnik te Tongeren ||
|-
|1545-1606||[[Jan van Doerne (16e eeuw)|Jan van Doerne]] || heer van Deurne en Bakel ||
|-
|1606-1619||[[Wolfaart Evert van Wittenhorst]] || heer van Deurne ||
|-
|1619-1645||[[Margreta van Wittenhorst]] || vrouwe van Deurne, Rossum en Broekhuizen ||
|-
|1645-1649||[[Johan François Godefroid Huijn van Geleen]] ||heer van Deurne ||
|-
|1649-1651||[[Willem de Lamargelle]] || heer van Deurne ||
|-
|1653-1656||[[Rogier van Leefdael (1617-1699)|Rogier van Leefdael]] <ref>Onzeker, de leenregisters over deze periode ontbreken.</ref> || heer van Deurne en Liessel, rentmeester der geestelijke goederen ||
|-
|1656-1678||[[Otto de Visschere]] <ref>Onzeker, de leenregisters over deze periode ontbreken.</ref> || secretaris van Deurne, heer van Vlierden ||
|-
|1678-1699||[[Rogier van Leefdael (1617-1699)|Rogier van Leefdael]] <ref>Onzeker, de leenregisters over deze periode ontbreken.</ref> || heer van Deurne en Liessel, rentmeester der geestelijke goederen ||
|-
|1699-1714||[[Johan van Leefdael]] || heer van Deurne en Liessel, rentmeester der geestelijke goederen ||
|-
|1714-1728||[[Gerardus Sulyard (1691-1730)]] || heer van Deurne en Liessel ||
|-
|1728-1745||[[Peter de Cassemajor (1679-1745)|Pero de Cassemajor]] || schout en secretaris van Deurne en Liessel ||
|-
|1745-1756||Erfgenamen van Pero de Cassemajor || ||
|-
|1756-1782||[[Hendrik Sluiter (1713-1782)|Hendrik Sluiter]] (een derde deel), de overige erfgenamen van De Cassemajor (twee derde deel?) || predikant te Deurne, Liessel en Vlierden || Keerenberg, Joseph Bernardus Scherping, André Gerard de Millet, J.E. Schenk, Hohenlohe, Christiaan Leonhardi
|-
|1782-1785||Erfgenamen van Hendrik Sluiter || ||
|-
|1785-1801||[[Agatha Alewijn (1721-1801)]] || vrouwe van Deurne, Liessel en Alphen & Rietveld || [[Victor de Girard de Mielet (1732-1811)|Victor de Girard de Mielet]] 
|-
|1801-1859||[[Theodorus de Smeth (1779-1859)]] || heer van Deurne, Liessel en Alphen & Rietveld ||
|-
|1859-1870||[[Henri de Smeth|Henri baron de Smeth]] || heer van Deurne, Liessel en Alphen & Rietveld ||
|-
|1870-1924||[[Theodore de Smeth|Theodore baron de Smeth]] || (titulair) heer van Deurne en Liessel || [[Otto van Rees]]
|-
|1924-1929||[[Henriëtte Marie Rudolphine Fagel]] || titulair vrouwe van Deurne en Liessel ||
|-
|1929-1948||[[Theodore de Smeth van Deurne|Theodore baron de Smeth van Deurne]] || titulair heer van Deurne en Liessel, burgemeester van Batenburg, Appeltern en Jutphaas || [[Raymond de Smeth]], [[Pieter Wiegersma]]
|-
|1948-1969||[[Hendrik Wiegersma]] || arts, schilder || Pieter Wiegersma
|-
|1969-1999||[[Pieter Wiegersma]] || glazenier, schilder ||
|-
|1999-heden||Gebroeders [[Nooijen]] || ondernemers in de landbouwsector ||
|}
==Een inventaris uit 1745==
Op 29 september 1745 werd na het overlijden van Pero de Cassemajor een inventaris samengesteld van al zijn bezittingen die zich toen in het Klein Kasteel bevonden. Deze inventaris wordt hier weergegeven zoals die destijd in de oude schrijfwijze werd beschreven.<ref>''De inventaris van het klein-kasteel in Deurne'' - door [[René Jansen (1934)|R.J. Jansen]] gepubliceerd in [[D'n Uytbeyndel]] nummer 13 (zomer 1987) blz. 18-23 en nummer 14 (najaar 1987) blz. 13-18. Het origineel bevindt zich in het [[Regionaal Historisch Centrum Eindhoven]], archief schepenbank Deurne en Liessel, 15e eeuw - 1810 toegang 13183 inv.nr. 132 fol. 113 verso e.v.</ref>
{|class="vatop"
|'''Op de solder'''
*eenige oude paardegetuijgen
*eenige oude visch en vinke netten, met eenige koijen etc.
*eenig oud ijserwerk
'''De kamer boven de keldercamer'''
*22 schilderijen, soo groot als kleijn
*21 geplakte prenten
*een kas (kast)
*een ledikant met een groen behangsel
*twee teerekjes
*een kapstok
*vijf groene bekleede stoelen, met twee dito armstoelen
*een leunstoel met matras
*een vierkant tafeltje.
'''De kamer boven de eetzaal'''
*een lit d'ange (hemelbed) met een gewatert grijs behangsel
*een bed
*hooftpeluw, en vier kussens
*een matras
*vier wolle deekens
*een cattoene spreij
*ses stoelen en ses sitkussens
*een bekleede groene leunstoel
*tien schilderijen
*een teetafel
'''Op de kinderkamer'''
*Vijf prentschilderijtjes
*een ledikant
*een bed
*peuluw en matras
*een pavillioen (hemel) met kattoen behangsel
*een bed
*peuluw en een kussen
*drie wolle deekens
*drie stoelen
*twee koffertjes
*een kapstok
*twee kleerbakken
*een kas
*een teetafel agtkantig
'''Knegtskamer'''
*een bed
*peuluw en twee kussens
*een spinnewiel
*twee deekens
*een tafel
*een wafelijser
*twee oblieijsere (wafelijzers)
*ses keulse boterpotten
*eenige beteljes (beiteltje?)
*een oud ledikant
'''Kelderkamer'''
*een lit d'ange net een sije behangsel
*een matras
*bed
*peuluw en vier kussens
*twee wolle deekens en een cattoene spreij
*rustbank, met een matras en stroijsak
*een sije spreij
*vier lendekussentjes
*twee kinderdeekens
*een ebbenhoute kas
*loguet kas etc.
*agt roije met trijp bekleede stoelen
*ses stoelen met hooge leuningen
*dertien schilderijen, soo groot als kleijn
*een tafel
*een stilletje
*een kapstocken
*seven blicke teebussen en een trommel
*een partije mandewerk alsmede eenige ringen etc.
*een kleijn ijser kistje, een poederdoos en borstel, een pruikebol
'''In de eetsaal'''
*vier spiegels
*ses geplakte printen
*twee schilderijen
*ses stoelen met hooge leeuningen
*ses dito stoelen
*ses stoelmatrassen
*ses kussens
*drie dito slegte
*een ijke ovale tafel
*een teetafel
*een verlakt kasje
*een postelijn kasje met glasen
*vier geplijsterde beeltjes
*een gavast (sterk) schouwkleet
*een ijsere handboog
*twee sakpistoolen
*twee saalpistoolen
*een alabaste mortier met een stamper 
||'''porcelein'''
*vijf blauwe koppen en schotelen
*twee halve kommetjes
*twee blauwe spoelkommen
*seven bruijne chocolade–kopjes en schotelen
*ses blauwe teekopjes en schotelen
*een half dousaijn Japanse copjes en schotelen
*drie suijkerschoteltjes met koperen voeten
*twee porcelijne suijkerschoteltjes
*negentien pulletjes
*een douseijn blauwe kopjes en schoteltjes
*een  half dousain bruijne kopjes en vijf schoteltjes
*agt teeschoteltjes
*vijf paar blauwe kopjes en schoteltjes
*vijf roode teepotjes
*een dito suijker kom met een deksel
*een dito schoteltje
*twee delfse teepotten en een melkkannetje
*eenig oupaar schoteltjes en kopjes
*negen borden
*twee glasen suijkerschoteltjes of bakjes
'''glazen'''
*seven gesleepe bierglasen
*drie groote bierglasen
*vijf bierglasen
*glase peperbus
*twee cristalle soutvaten
*een dito waterpotje
*twee soutvaatjes
*vijf bocalen met decksels
*een bocaal met een arentsklauw met silverbeslag
*vier bocaaltjes met devisen (versiersels)
*drie romers met randjes
*een en twintig romers (wijnglazen)
*een glase kast
*een vremd bruijne steene bierkannetje
*vier olie- en asijnflesjes
*twee glase soutvaten
*een glase tregter
'''In 't voorhuijs'''
*negen snaphanen
*drie degens
*twee hartvangers
*een walthoorn
*spreekhoorn
*kleijn hoorentje
*eenige hondehals en muijlbanden
*twee weijtassen
*een hertshoorn
*een kasje
*een tafel
*ses schilderijen
*een mand en bak met timmermans- en tuijnmansgereedschap
*een groot koffer
*een tiktak-bort (soort spelletje)
*een dambort
'''In de keuken'''
*een schotelrek
*twee neerslaande tafels
*een leun– of armstoel
*vijf stoelen
*'n tabouret (stoel zonder leuning)
*een lessenaar met een voet
*drie schilderijen
*elf delfse blauwe schotelen
*een loije tabaksdoos
'''Tin''' (in de keuken)
*twaalf nieuwe borden
*twee en twintig tinne borden
*agt assietten (borden)
*twee schotelplaten
*een deurslag (vergiet)
*negen schotelen
*een lampet en schotel
*koelvat
*een soupschotel
*twee waterflessen
*vijf waterpotten
*een teetrekpot
*een kom met een deksel
*knol–deurslag
*inktkoker
*ringmostertpot en bekertje
*een olie- en asijnvoetje
*tien tinne lepels
*tinne kan
*een kandelaar
||'''koper''' (in de keuken)
*een groote coffijkan
*twee kopere hooren
*een klijn koffijkannetje
*een chocoladekan
*een teeketel
*een dito klijn
*drie kopere kandelaren
*een confoart met schotel
*vier blakers (vuurpan)
*twee copere zeefjes
*twee ringen
*vijf deksels
*tabaks confoort en een ander confoortje
*twee taartebakjes
*twee raspen
*tabaksdoos
*twee coffijmoolens
*drie messen net kopere heften
*vijf metaale vorken en twee lepels
*drie schotels
*een taartepan en twee deksels
*twee casrollen (braadpan)
*vier kopere kommen
*een doofpod
*vier teeketels
*ses kopere ketels
*vijsel en pannetje
*lamp
*twee schaalen
*koperen bedpan
*oliekannetje en deksel
*disteleerketel met sijn toebehooren
*asketel
*keteltje totte regenbak
'''ijserwerk'''
*sestien messen
*suijkertang
*twee snuijters
*een ijsere latboom
*twee strijkijsers
*drie tangen
*twee blaaspijpen
*twee roosters
*twee hangijsers
*vier treeften<ref>Een ''treeft'' is een ring op drie poten om potten boven het vuur te hangen.</ref>
*twee confoirten
*twee kettingen
*een koekpan
*een schop
*drie speeten (spitten) en eenige kleijnen
*een druijplepel
*een schopje
*een hanspestje
*vleesriek
*hakmes (nog een dito)
*ijsere ketel
*ses vorken
*een spit met zijn toebehooren
*een kroon (luchter?)
'''Op de Blek'''
*een gieter
*lamp en bak
*teeketel
*pannetje
*salade emmer
*blaker
*blek tot de vloer
*swaveldoos
*een groote koelbak
*kaske
*trog
*twee torftonnen
*schotelrek
*een vloot
*een partij aardewerk
*een partij stoff en schrobgoet
*ses stoelen
*een partij mandewerk
*een tafel
*een partij houte borden
*houte pors (pers)
*houte fonteijntje
*houte spuijt
*teerekje
*een tafel
*tien schilderijen
*een teeblaadje
*twee lanteerns
*een schrijf1eij
*houte stoel
*eenig hofgereedschap
*seven stooven
*vier tonnen en vier halve tonnen
*twee vleeskuijpen
*een ijssleede
*twee schaafbanken
||'''klederen'''
*een swarte rok
*camisool en broek
*nog een swarte broek
*een bruijne rok
*camisool en twee broeken
*een groene rok
*camisool en broek
*twee jassen
*een roode overrok
*een groene engelse rok en blauw camisool
*een bruijne engelse rok met camisool en silvere gewerkte knoopen
*een groene chamberlou (kamerjapon)
*een hartsleere broek
*item nog een reeleere broek
*een groen manskapje
*een rijssak
*een mantelsak
*een borstrok
*een paar slopkoussen
*vier paar wolle onderkoussen
*drie paar swarte koussen
*twee paar andere gecouleerde (gekleurde) koussen
*een japon en een sjerp
*een paar wante en een paar hartsleere handschoenen
*vier wollen mutsen
*drie pruijken
*drie hoeden 
'''en verder''' 
*tien groote ramen en seventien kleijnen tot engelse glasen
*dertien brandemmers
*twee emmers
*hoenderkoij
*hondehok
*twee oude kopere ketels
*vier ijser draijen ramen
*twee heertijsers
*eenig houtwerk en planken tot repareeren van de hoeve te gebruijken
*koornschup en specij
*vischkar
*een houte schroeff
*eenig glas tot reparatie
*een partije klot of torf
*een mijt brandhout
'''Item nog in de stal'''
*een swart ruijnpeert
*een kootskar met sijn behooren
*een chaize (stoel) met sijn behooren
*een hooge kar met sijn behooren en een oude huijff
*een wagen met vier raijen
*eenige paardetuijgen tot koekskar en chaize
*een rijsaal (zadel)
*schabrak (dekkleed) en toom
*een paar  lensen (wagenpennen)
*eenige oude schoenen
*een paar lange honden
*kruijwagen
*vogelskoij met vogelkein
'''In de kelder'''
*ses boteljes (flessen) met roode wijn
*veertien dito met rijnsche wijn
*een hondertwintig boteljes met franse wijn
*eenig houte vaatverk
|}

In een  taxatieregister van 1715, zich eveneens bevindende in archief van de Deurnese schepenbank, komt een schatting voor van de waarde van de beide Deurnese kastelen en de toehorende hoeven. Het groot kasteel met de heerlijkheid werd daar geschat op 21.000 gulden, het klein kasteel op 1.825 gulden, de hoeve de [[Grote Bottel]] op 1.900 gulden en een hoeve op de [[Wasberg]] op 1.350 gulden. Bij het overzicht van onroerende goederen komt eveneens voor een post zilverwerk, zich hoogstwaarschijnlijk eveneens bevindende in het klein kasteel te Deurne, namelijk: een sauijskommetje, een trekpot, een tabaksconfortie (komfoor), twee kandelaars, een cleijne secoupje (drinkschaal), een trek (snoer), ses leepels, ses voorcietten (vorken), ses leepels, negen voorcietten, eene lepel, 1 soupleepel, 3 confituur leepeltjes en vorkjes, 3 teeleepeltjes met steel en 2 lepelen en vorken, 1 kleijnen lepeltje, 2 paar broekgepsen, een snuijter, een schenkbort met een voet, een dito sonder voet, twee silvere deegens en 1 paar schoengepsen.<ref>RHCe Schepenbank Deurne en Liessel, 15e eeuw - 1810 toegang 13183 inv.nr. 125 fol. 30.</ref>

<gallery caption="Afbeeldingen van het Klein Kasteel " heights=200 widths=200>
07.760.jpg|Tekening naar een prent van Jan de Beijer, 1738.
29.716.jpg|Gravure door Hendrik Spilman, 1738.
23.243.jpg|Tekening van Hendrik Ouwerling, 1888.
23.244.jpg|Idem.
30.884.jpg|Klein Kasteel vóór juni 1905.
27.638.jpg|Klein Kasteel vóór de restauratie rond 1906, met de grote centrale schoorsteen en de gepleisterde toren.
00.149.JPG|Ook hier is de centrale schoorsteen nog te zien, die rond 1906 werd verwijderd.
09.850.jpg|
01.202.JPG|
01.203.JPG|
10.560.jpg|
24.709.jpg|
24.708.jpg|
27.645.JPG|
10.544.jpg|
07.798.jpg|
06.286.jpg|
25.997.jpg|
10.556.jpg|
09.087.jpg|
</gallery>




{{Appendix}}

[[Categorie:Rijksmonument]]
[[categorie:Adres]]
[[categorie:kasteel]]
[[categorie:kasteeldomein]]

{{DeurneWiki_TR_plekke_poi
|Omschrijving=Het Klein Kasteel, ook wel Oud Huis of Oud Kasteel genoemd, werd vóór 1383 gebouwd en is daarmee de oudste woning van Deurne. Het centrale en oudste gedeelte is de vierkante donjon, die diende als residentie van de heer van Deurne. Het Oud Huis was, samen met de watermolen, een leengoed van de heren van Cranendonck.  Het huis werd merendeels bewoond door de plaatselijke bestuurlijke elite. De kunstenaars Otto van Rees en Pieter Wiegersma woonden en werkten hier.
|Naam=Klein Kasteel
|Wereld=DeurneWiki_TR_Plekke_POI
|Plaatje=27.439.JPG
|Lokatie=51.4704856, 5.804190500000004
}}