Bewerken van Hendrik Nicolaas Ouwerling (1861-1932)
Naar navigatie springen
Naar zoeken springen
Deze bewerking kan ongedaan gemaakt worden. Hieronder staat de tekst waarin de wijziging ongedaan is gemaakt. Controleer voor het publiceren of het resultaat gewenst is.
Huidige versie | Uw tekst | ||
Regel 1: | Regel 1: | ||
{{Infobox persoon | {{Infobox persoon | ||
| naam = Hendrik Ouwerling | | naam = Hendrik Ouwerling | ||
| foto = [[ | | foto = [[Image:Foto ouwerling arrive ca 1928.jpg|200px]] | ||
| tekst = Hendrik Ouwerling circa 1928 | | tekst = Hendrik Ouwerling circa 1928 | ||
| volledige naam = Hendrik Nicolaas Ouwerling | | volledige naam = Hendrik Nicolaas Ouwerling | ||
Regel 9: | Regel 9: | ||
| overl.plaats = Deurne | | overl.plaats = Deurne | ||
| overl.datum = 12 oktober 1932 | | overl.datum = 12 oktober 1932 | ||
| partner(s) = | | partner(s) = | ||
| beroep(en) = onderwijzer, gemeenteraadslid, streekhistoricus en journalist | | beroep(en) = onderwijzer, gemeenteraadslid, streekhistoricus en journalist | ||
| bidprentje = [http://bidprentjesarchief.nl/index.php?pagina=nba-show-form&id=13788 NBA] | | bidprentje = [http://bidprentjesarchief.nl/index.php?pagina=nba-show-form&id=13788 NBA] | ||
}} | }} | ||
'''Hendrik Nicolaas (Hendrik) Ouwerling''' was een Deurnese onderwijzer, gemeenteraadslid, streekhistoricus en journalist. | |||
[[Image:ex libris hn ouwerling.jpg|thumb|right|160px|ex libris Ouwerling naar het ontwerp van Johan Jacobs]] | |||
'''Hendrik Nicolaas (Hendrik) Ouwerling | |||
==Afkomst== | ==Afkomst== | ||
Hendrik Ouwerling was de oudste zoon uit een gezin van acht kinderen van [[Arie Ouwerling]] en Frederica Maria Broekmeijer en werd geboren uit een kerkelijk-gemengd huwelijk, slechts drie dagen na het huwelijk van zijn ouders. Hendrik zei herhaaldelijk, | Hendrik Ouwerling was de oudste zoon uit een gezin van acht kinderen van [[Arie Ouwerling]] en Frederica Maria Broekmeijer en werd geboren uit een kerkelijk-gemengd huwelijk, slechts drie dagen na het huwelijk van zijn ouders. Hendrik zei herhaaldelijk, geboren op 24 december, "ik ben 'n dag ouder als Onze Lieve Heer". In januari 1878 was zijn vader Arie Ouwerling in [[Deurne en Liessel]] benoemd als brigadier der [[Rijksveldwacht Deurne|rijksveldwacht]]. | ||
==Onderwijzer== | ==Onderwijzer== | ||
Hendrik Ouwerling bezocht de Rijksnormaalschool in Eindhoven van J.J. de Vlam, bij wie hij vanaf 1876 in de kost was. Na het behalen van zijn onderwijzersdiploma volgde hij zijn ouders naar [[Deurne]] en kwam hij in juni 1880 als 18-jarige hulponderwijzer in [[Liessel]] aan de | Hendrik Ouwerling bezocht de Rijksnormaalschool in Eindhoven van J.J. de Vlam, bij wie hij vanaf 1876 in de kost was. Na het behalen van zijn onderwijzersdiploma volgde hij zijn ouders naar [[Deurne]] en kwam hij in juni 1880 als 18-jarige hulponderwijzer in [[Liessel]] aan de openbare school voor de klas te staan. In maart 1882 werd hij aangesteld als onderwijzer aan de openbare lagere school in Deurne (van [[Antoon van Baars|meester van Baars]]). Hij gaf les in de nieuwgebouwde school die stond op de plaats waarin later de [[Sint-Henricus Ulo|Mulo]] zou worden gehuisvest (stond ongeveer op de plaats waar nu het [[Cultuurcentrum Martien van Doorne]] gevestigd is). Ingaande 1 januari 1900 kreeg hij eervol ontslag aan de openbare school want door de komst van de fraters met hun katholieke school was hij boventallig geworden. In de loop van 1900 probeerde hij nog tevergeefs in een pensioenregeling te komen met een schriftelijke verklaring van de Udense dokter Peters dat hij aan ''nervositas'' leed en daardoor ongeschikt zou zijn om zijn vak uit te oefenen. Dat het met zijn zenuwziekte nogal meeviel blijkt uit het feit dat hij van 26 juli 1902 tot 1913 les bleef geven als leraar Nederlands aan de Burgeravondschool (BAS) in Helmond. Ook leidde hij van 1893 tot 1903 een [[Hoofdaktecursus van Ouwerling|opleidingscursus tot hoofdonderwijzer]]. | ||
==Journalist== | ==Journalist== | ||
Regel 33: | Regel 29: | ||
==Plaatselijke geschiedenis== | ==Plaatselijke geschiedenis== | ||
Al vroeg was hij in Deurne actief als lokaalhistoricus en heemkundige. In | [[Bestand:TerEijnde_Ouwerling.jpg|300px|thumb|left|Tekening van het boerderijencomplex Ter Eijnde aan het Stappad te Deurne, vermoedelijk vóór 1894. De laatste gebouwen werden in 1962 afgebroken ten behoeve van het bedrijventerrein Kranenmortel en de verlegging van de Liesselseweg.]] | ||
Al vroeg was hij in Deurne actief als lokaalhistoricus en heemkundige. In de tachtiger jaren van de 19e eeuw stuurde hij een eerste manuscript van zijn studie naar de [[Theodore de Smeth|Theodore baron de Smeth]], woonachtig in Parijs. Zijn levenswerk ''[[Geschiedenis der dorpen en heerlijkheden Deurne, Liessel en Vlierden]]'' werd in 1933, dus na zijn dood, dankzij de inspanningen van zijn vriend Jac Heeren en van burgemeester [[Jan Casper van Beek]] uitgegeven door de gemeente Deurne. Het werd in de zestiger en zeventiger jaren van de twintigste eeuw nog herdrukt. Ondanks de gedateerdheid van veel van de gegevens (onder meer die over het [[Groot Kasteel]] en het [[Klein Kasteel]]) wordt het nog altijd als een standaardwerk gezien. | |||
Tijdens zijn leven publiceerde hij ook vele honderden artikelen in o.a. De Zuidwillemsvaart, Taxandria, Mooi Brabant en het Nieuw Nederland Biografisch Woordenboek. Zijn complete bibliografie is opgenomen in ''[[Hendrik Ouwerling - de onvoltooide biografie door Jac Heeren]]''. Daarnaast maakte hij enkele tekeningen van bijzondere gebouwen in Deurne | Tijdens zijn leven publiceerde hij ook vele honderden artikelen in o.a. De Zuidwillemsvaart, Taxandria, Mooi Brabant en het Nieuw Nederland Biografisch Woordenboek. Zijn complete bibliografie is opgenomen in ''[[Hendrik Ouwerling - de onvoltooide biografie door Jac Heeren]]''. Daarnaast maakte hij enkele tekeningen van bijzondere gebouwen in Deurne. | ||
==Kerkstraat== | ==Kerkstraat== | ||
Ouwerling woonde in eerste instantie in de [[Kerkstraat]], waar hij naast het ouderlijk huis van [[Antoon Coolen]] woonde. Ouwerling, en met name ook diens bibliotheek, was dan ook een belangrijke inspiratiebron voor deze toen nog jonge schrijver. [[Kee Roefs]], de jongste zus van de componist [[ | Ouwerling woonde in eerste instantie in de [[Kerkstraat]], waar hij naast het ouderlijk huis van [[Antoon Coolen]] woonde. Ouwerling, en met name ook diens bibliotheek, was dan ook een belangrijke inspiratiebron voor deze toen nog jonge schrijver. [[Kee Roefs]], de jongste zus van de componist [[Benedictus Roefs]], was er de huishoudster van Ouwerling. | ||
==Romeinstraat== | ==Romeinstraat== | ||
Regel 53: | Regel 50: | ||
==Raadslid== | ==Raadslid== | ||
Vanaf oktober 1919 was Ouwerling raadslid in de gemeente [[Deurne en Liessel]]. Maar al lang daarvoor oefende hij invloed uit op het functioneren van de gemeenteraad door zijn kritische raadsverslagen in de Zuidwillemsvaart. Tijdens een conflict in 1915 binnen de gemeenteraad over het functioneren van het raadslid [[Johannes Petrus Hubertus van Griensven|Peer van Griensven]] sprak de burgemeester in een brief aan de commissaris van de koningin over de | Vanaf oktober 1919 was Ouwerling raadslid in de gemeente [[Deurne en Liessel]]. Maar al lang daarvoor oefende hij invloed uit op het functioneren van de gemeenteraad door zijn kritische raadsverslagen in de Zuidwillemsvaart. Tijdens een conflict in 1915 binnen de gemeenteraad over het functioneren van het raadslid [[Johannes Petrus Hubertus van Griensven|Peer van Griensven]] sprak de burgemeester in een brief aan de commissaris van de koningin over de "partij van Ouwerling" en de [[Ouwerlingist]]en. Van Griensven c.s. werden daarbij "de oude partij" genoemd. In zijn tijd en mede dankzij zijn inspanningen veranderde de raad van kritiekloze tot kritische volgers en initiatiefnemers van het plaatselijk beleid. In 1923 stopte Ouwerling zijn carrière in de plaatselijke politiek. | ||
==Woningbouwvereniging== | ==Woningbouwvereniging== | ||
Ouwerling was initiatiefnemer tot de oprichting van [[woningbouwvereniging Deurne]] in 1914. Vanaf de oprichting tot aan zijn dood was hij ook voorzitter van deze vereniging. Mede dankzij zijn inspanningen werden in Deurne de arbeiders- en kleine landarbeiderswoningen, de zogenaamde [[boerderijkes]], aan de [[Beukenstraat]] en de [[Vloeieindsedreef]] gerealiseerd. De inrichting daarvan was bij de stichting volgens sommige van zijn conservatieve mederaadsleden veel te luxe voor arbeiders. | Ouwerling was initiatiefnemer tot de oprichting van [[woningbouwvereniging Deurne]] in 1914. Vanaf de oprichting tot aan zijn dood was hij ook voorzitter van deze vereniging. Mede dankzij zijn inspanningen werden in Deurne de arbeiders- en kleine landarbeiderswoningen, de zogenaamde [[boerderijkes]], aan de [[Beukenstraat]] en de [[Vloeieindsedreef]] gerealiseerd. De inrichting daarvan was bij de stichting volgens sommige van zijn conservatieve mederaadsleden veel te luxe voor arbeiders. | ||
[[Bestand:07.639.jpg|thumb|200px|Grafsteen H.N. Ouwerling.<br> | |||
Foto: collectie Anton Vissers]] | |||
==Cultuurhistorie== | ==Cultuurhistorie== | ||
Regel 62: | Regel 62: | ||
==Bibliografie== | ==Bibliografie== | ||
Voor een | Voor een compleet overzicht van al zijn publicaties zie: [[Hendrik Ouwerling - de onvoltooide biografie door Jac Heeren]]. Onderstaand volgen slechts de in boek- of brochurevorm uitgegeven werken. | ||
# | #"Schetsen uit Noord-Brabant", 110 blz. (1890) | ||
#"Kleine katechismus der nieuwe spelling, gegrondvest op de beschaafde spreektaal zijnde het onvolprezen, welluidende Hollandsche dialect nuttig en profijtelijk voor alle Nederlanders, onverschillig of zij met De Vries en Te Winkel of met Kollewijn spellen". 40 blz. (1896) | |||
# | |||
#"Ter herinnering aan den weledelgestrengen heer Jan Jozef de Vlam, oud hoofd der school te Eindhoven" 62 blz. (1898) | #"Ter herinnering aan den weledelgestrengen heer Jan Jozef de Vlam, oud hoofd der school te Eindhoven" 62 blz. (1898) | ||
#Schetsen uit Limburg" Een leesboek voor de volksschool. 86 blz. (1899) | #"Schetsen uit Limburg" Een leesboek voor de volksschool. 86 blz. (1899) | ||
#Sophia Alberts; een bladzijde uit de kerkgeschiedenis van 's-Hertogenbosch. 28 blz. (1900) | #Sophia Alberts; een bladzijde uit de kerkgeschiedenis van 's-Hertogenbosch. 28 blz. (1900) | ||
#[[Uit de donkere gewesten]] 169 blz. (1908) | #[[Uit de donkere gewesten]] 169 blz. (1908) | ||
#"Schetsen uit de oude Brabantse schoolwereld", 120 blz. (1909) | #"Schetsen uit de oude Brabantse schoolwereld", 120 blz. (1909) | ||
# | #[[[[Brouwhuis]] voorheen en thans]], 16 blz. (1929) | ||
#[[Geschiedenis der dorpen en heerlijkheden Deurne, Liessel en Vlierden]] (1933) | #[[Geschiedenis der dorpen en heerlijkheden Deurne, Liessel en Vlierden]] (1933) | ||
==Graf== | ==Graf== | ||
Zijn graf | Zijn graf is op het monumentale r.-k. [[Begraafplaats r.-k. kerkhof Deurne-centrum|kerkhof van Deurne-centrum]] bewaard gebleven en is door de [[heemkundekring H.N. Ouwerling]] geadopteerd. | ||
==Heemkundekring== | ==Heemkundekring== | ||
In 1978 koos de net opgerichte heemkundekring op voorstel van [[Wilhelmus Antonius Maria van Heugten (1913-1999)|Wim van Heugten]] | In 1978 koos de net opgerichte heemkundekring op voorstel van [[Wilhelmus Antonius Maria van Heugten (1913-1999)|Wim van Heugten]] zijn naam voor deze vereniging. De kring zou door het leven gaan als ''[[Heemkundekring H.N. Ouwerling]]''. | ||
== | ==Literatuur== | ||
*Jos Gommans en Pieter Koolen (red) - ''Hendrik Ouwerling - De onvoltooide biografie door Jac Heeren'' - Uitgave heemkundekring HN Ouwerling 2003 | |||
*[[R.J. Jansen]] - "Aanvullende wetenswaardigheden omtrent Hendrik Nicolaas Ouwerling (1861-1932)" – in: ''[[D'n Uytbeyndel]]'' – jaargang 1984, nr. 4 - blz. 13-18 | |||
*Hendrik Ouwerling “De onvoltooide biografie door Jac Heeren” onder redactie van Jos Gommans en [[Pieter Koolen]], Deurne 2003 | |||
==Externe link== | |||
* [http://www.thuisinbrabant.nl/personen/o/ouwerling,-hendrik-nicolaas Biografie H.N Ouwerling op website van Thuis in Brabant] | * [http://www.thuisinbrabant.nl/personen/o/ouwerling,-hendrik-nicolaas Biografie H.N Ouwerling op website van Thuis in Brabant] | ||
{{refs}} | |||
{{ | {{DEFAULTSORT: Ouwerling,Hendrik}} | ||
{{DEFAULTSORT:Ouwerling,Hendrik}} | |||
[[categorie:Ouwerling|Hendrik]] | [[categorie:Ouwerling|Hendrik]] | ||
[[Categorie:schrijver]] | [[Categorie:schrijver]] | ||
Regel 102: | Regel 94: | ||
[[Categorie:journalist]] | [[Categorie:journalist]] | ||
[[categorie:Raadslid van Deurne en Liessel]] | [[categorie:Raadslid van Deurne en Liessel]] | ||