Bewerken van Huize Landzicht (Stationsstraat)

{{Infobox gebouw
| naam          = Voormalige r.k. pastorie "Landzicht"
| afbeelding    = 00.051.jpg
| tekst         = Gebouwd voor pastoor Leonardus Swinkels
| locatie       = Stationsstraat 59-61 Deurne
| gebruik       = o.a. pastorie en oliefabriek
| start         = maart 1791
| gereed        = juli 1793
| bouwkosten    = ongeveer 1751 gulden
| bouwstijl     = Franse stijl, als herenhuis
| monumentnummer= 
| monumentstatus= [[Gemeentelijk monument]] (alleen huisnummer 59)
}}
[[Bestand:27.955.JPG|thumb|400px|De "Pastorij" aan de Spoorstraat.]]
[[File:Interieur keuken Stationsstraat 59 in 1959 4-46.jpg|thumb|300px|Keukeninterieur op de zolder van Stationsstraat 59 van huisarts Frans Janssens in 1959 onder de gepopte pannen.]]
[[Bestand:Landzigt adv 28-12-1867.jpg|thumb|300px|Advertentie in Algemeen Handelsblad van 28 december 1867.]]
[[File:Coll jas berkers-474.jpg|thumb|300px|Rond 1970 werden de oeroude beuken voor Landzicht  gerooid.<br><small>foto collectie Jasper Berkers</small>]]

Huize '''Landzicht''', ook wel geschreven als ''Landzigt'', staat op het huidige adres [[Stationsstraat 59-61]] en is in de periode van  maart 1791 tot juli 1793 als [[Pastorie aan de Stationsstraat|pastorie]] gebouwd. Het betreft een van de oudste huizen van Deurne. Sinds 2019 is het pand opnieuw eigendom van de Deurnese kerk en in gebruik als pastorie.

==Bewoning als pastorie==
De bouw van de nieuwe ''pastorij'' werd in maart 1791 door [[Leonardus Swinkels (1738-1815)|pastoor Swinkels]] in gang gezet. Deze lag oorspronkelijk aan de toen nog onverharde weg van Deurne naar [[Vlierden]], schuin achter de Deurnese [[schuurkerk]]. Deze schuurkerk stond vooraan in de [[Derpsestraat]], nog voor de latere [[bierbrouwerij De Zon]]. De straatnaam [[Lagekerk]] herinnert nog aan die schuurkerk. Zo kon de pastoor over zijn tuinpad naar de kerk lopen. 

Alhoewel de erediensten na de teruggave van de [[Sint-Willibrorduskerk (Deurne)|grote kerk]] in Deurne-centrum op 25 november 1801 hervat konden worden, bleef pastoor Swinkels tot zijn dood in 1814 in deze ''pastorij'' wonen. 

Ook zijn opvolger [[Justinus de Louw (1784-1860)|pastoor De Louw]], die al vanaf 1811 kapelaan in Deurne was, bewoonde na zijn benoeming in 1814 de pastorie Landzicht nog tot 1817. De naam ''Landzicht'', een [[lijst van gemeentelijke monumenten in Deurne|gemeentelijk monument]], verwijst nog naar de periode dat men vanuit 'huize Landzicht vrije uitkijk had over de akkers. Het is niet bekend wanneer het pand ''Landzicht'' is gaan heten en door wie het zo genoemd is. In de kerkelijke archieven wordt in 1857 de naam "Landzicht" genoemd en moet dan dus al enige tijd bestaan hebben.

==Ruiling met secretariswoning==
In 1818 ruilde [[Wilhelmus Johannes van Noort (1787-1857)|Willem Jan van Noort]], een zoon van de overleden [[Albertus Adrianus van Noort (1744-1799)|secretaris Van Noort]], het huis in de [[Martinetstraat 32-34]] met de "pastorij Landzigt", eigendom van de kerk, met een geschatte waarde van 1500 gulden.<ref>25 maart 1818 Notarieel Archief Deurne repertoire nr.126 25 maart 1818 akte van ruiling</ref>

Het pand, sinds 1919 met [[Hoogbejaarde trottoirbanden uit 1919|hardstenen trottoirbanden]] voor de deur, was omgeven door een aanzienlijk stuk grond dat zich uitstrekte tot de  perceelgrens van huize [[Sint-Wilbertshove]]. Op 22 december 1949 werd [[Hubert Jozef van Doorne (1900-1979)|Hub van Doorne]] eigenaar van zowel huize Sint Wilbertshove als huize Landzicht. Een jaar later, op 19 december 1950, verkocht hij beide landhuizen weer en splitste de percelen. Kopers waren [[Johannes Herman Jeurissen (1914-1980)|kapper Jeurissen]], de arts [[Peter van Noord]], de vereniging het [[Wit-Gele Kruis Deurne]], en de vennoten [[Johannes Jacobus Mathijs Maria Wasser (1922-1999)|Jo]] en [[Willem Jacobus Hermanus Maria Wasser (1927-2009)|Wim Wasser]]. 

==Splitsing in twee woningen==
[[Theodorus Johannes Koenders (1896-1974)|Theo Koenders]], op dat moment al bewoner van huize Landzicht, werd de nieuwe eigenaar van zijn huis. Op 5 augustus 1950 had Koenders bij de [[gemeente Deurne]] reeds een vergunning aangevraagd om huize Landzicht, voor een deel ingericht als [[Politiebureau aan de Stationsstraat|politiebureau]], te verbouwen en te splitsen in twee woonhuizen. De vergunning kwam er en het adres werd opgedeeld in de huisnummers A.53 (59) en A.53a (61). De verbouwing van de helft op huisnummer A.53a (61) is echter zodanig van aard geweest dat besloten is alleen de helft op het adres [[Stationsstraat 59]] tot een [[Lijst van gemeentelijke monumenten in Deurne|gemeentelijke monument]] te benoemen.

== Chronologie ==
*In 1791 liet [[Leonardus Swinkels (1738-1815)|pastoor Swinkels]] zijn pastorie bouwen. De naam ''Landzicht'' werd waarschijnlijk pas rond 1850 aan het huis gegeven.<ref>Archief Willibrordusparochie Deurne-centrum inv.nr. II-IX.D; 11 maart 1791 e.v. en idem inv.nr. I-VI.A.1</ref>
*Na het overlijden van pastoor Swinkels woonde ook pastoor [[Justinus de Louw]] er tot 1817. De grote kerk was inmiddels al weer lang terug aan de katholieken.<ref>Archief Willibrordusparochie Deurne-centrum inv.nr. II-IX.D</ref>
*Op 25 maart 1818 ruilde [[Wilhelmus Johannes van Noort (1787-1857)|Willem Jan van Noort]], een zoon van de inmiddels overleden [[Albertus Adrianus van Noort (1744-1799)|secretaris Van Noort]], het huis in de [[Martinetstraat 32-34]] met de pastorie huize Landzicht, eigendom van de kerk, met een geschatte waarde van 1.500 gulden.<ref>25 maart 1818 Notarieel archief Deurne repertoire akte van ruiling</ref> De familie Van Noort ging zelf niet in Landzicht wonen, maar verhuurde het vele jaren.
*In 1819 betaalde het kerkbestuur 14 gulden en 5 stuivers aan de weduwe van secretaris Van Noort voor een klokje dat aan de gevel van de pastorie hing. Waarschijnlijk is hier een klokje aan de oude pastorie (huize Landzicht) bedoeld, dat het kerkbestuur bij nader inzien toch liever zelf hield.<ref>Archief St.Willibrorduskerk Deurne-centrum inv.nr. I-VI.A.3</ref>
*Op 10 oktober 1854 verkocht de familie Laats, [[Hendrik Jacob Laats (1770-1854)|Hendrik Laats]] was gehuwd met Louisa Maria Magdalena, een zus van Willem Jan van Noort, huize Landzicht voor 1.650 gulden aan [[Johannes van Baars (1790-1879)|Jan van Baars]].
*In 1859 startte de Amsterdammer [[Jan Nicolaas Servaas (1824-1908)|Jan Nicolaas Servaas]] een patentoliefabriek in huize Landzicht.<ref>11 maart 1859 Provinciaal bestuur BHIC toegang 17 inv.nr. 5809</ref>
*In 1862 verhuisde de patentoliefabriek van Landzicht naar een pand aan de [[Kerkstraat]].<ref>6 januari 1862 patentregister - hinderwetvergunning</ref>
*In 1863 woonde en werkte op Landzicht [[Ferdinand Berretz]], een uit St.Toenis (Pruisen) afkomstige fabrikant in zijden stoffen.  Hij had er ook een winkel.
*Op [[brand van 31 augustus 1863|31 augustus 1863]] ging Landzicht voor een groot deel in vlammen op.<ref>31 augustus 1863 Nieuw Adm. Arch. Deurne inv.nr. 51/5 fol. 16</ref> Het ''Algemeen Handelsblad'' van 1 september 1863 en de ''Rotterdamsche Courant'' van 2 september 1863 schreven zelfs dat het bij de 's-Hertogenbossche assurantiekas verzekerde pand geheel afbrandde.
*Nadat het vernielde gedeelte vernieuwd was, werd het pand door Jan van Baars in 1864 te koop aangeboden. Zie de [[Advertentie huize Landzicht uit 1864|advertentie uit 1864]]. Hij bleef nog tot 14 oktober 1868 eigenaar.
*Van 1867 tot 1873 woonde in Landzicht de kantonrechter [[Frans Willem van den Dungen (1875-1946)|Frans Willem van den Dungen]].
*Vanaf december 1866 tot oktober 1869 woonde ook Jan Marten Peereboom met zijn gezin in Landzicht.
*Op 14 oktober 1868 schonk Jan van Baars Landzicht aan [[Antonius Wilhelmus Bernardus van Baars (1824-1886)|Antoon van Baars]]
*Op 10 februari 1873 kocht [[Antonie Mulders (1834-1907)|Antonie Mulders]] wonende te Rotterdam, huize Landzicht voor 2.500 gulden van Antonius Wilhelmus Bernardus van Baars.<ref>10 februari 1873 RHCE toeg. 13182 Notarieel archief Deurne, inv.nr. 93</ref>
*In 1873 woonde dominee [[Wibrandus Gerardus Reddingius (1841-1875)|Wibrand Reddingius]] tijdelijk op huize Landzicht, terwijl zijn pastorie aan de [[Helmondseweg]] werd verbouwd. Op Landzicht werd zijn zoon, de bekende dichter [[Joannes Reddingius (1873-1944)|Joannes Reddingius]], geboren.
*In de nazomer van 1875 namen enkele [[Trappisten]] vanuit Mariawald, vanwaar ze verdreven waren, hun toevlucht in huize Landzicht. Ze bleven er twee jaar en bewerkten boerderij [[La Trappe]] op 't [[Riet]].<ref>[[Wim van Heugten|W.A.M. van Heugten]] - [[Deurne en de Peel]] Over mensen en dingen die voorbijgingen Deurne 1979 blz. 187-192</ref>
*In 1886 verhuurde Mulders huize Landzicht voor 200 gulden per jaar aan de Helmondse wijnhandelaar [[Joseph Nicolaas August Pellemans (1858-1891)]]<ref>16 januari 1886 RHCE toeg. 13182 Notarieel archief Deurne, inv.nr. 102 akte nr. 4</ref>
*In 1886 ontstond er brand, waarschijnlijk ten gevolge van hooibroei, maar deze kon tijdig geblust worden.<ref>14 juli 1886 Nieuws van de Week. no 56</ref>
*Op 26 juli 1886 kocht [[Josephus van Vorstenbosch (1835-1909)|Josephus van Vorstenbosch]] uit Beek en Donk huize Landzicht voor 2.375 gulden van Antonie Mulders, die weer in Rotterdam was gaan wonen.<ref>26 juli 1886 RHCE toeg. 13182 Notarieel archief Deurne, inv.nr. 102 akte nr. 95.</ref>
*Op 4 juni  1908 kocht Aldegonda Coovels, de weduwe van kantonrechter Franciscus van den Dungen, huize Landzicht van de familie Van Vorstenbosch voor 4.150 gulden.<ref>4 juni 1908 Notarieel archief Deurne, inv.nr. 143, akte nr. 85</ref>
* Kort na de Tweede Wereldoorlog werd huize Landzicht ook nog enige tijd bewoond door beeldend kunstenaar [[Franciscus Joseph Maria Jacobs (1913-1985)|Frans Jacobs]].
*Op 22 december 1949 kocht Hub van Doorne huize Landzicht (en [[Sint-Wilbertshove]])  van de erfgenamen van kantonrechter [[Gerardus Josephus van den Dungen (1871-1946)|Gerardus Josephus van den Dungen]].
*Op 19 december 1950 verkocht Hub van Doorne huize Landzicht aan [[Theodorus Johannes Koenders (1896-1974)|Theo Koenders]], adjudant van [[rijkspolitie Deurne]]. Koenders was tot dan huurder van Landzicht en ook het [[Politiebureau aan de Stationsstraat|politiebureau]] van Deurne was toen in Landzicht gevestigd.
*Rond 1950 splitste Koenders Landzicht in twee woningen; hij ging zelf wonen op [[Stationsstraat 59|huisnummer 59]] en verhuurde het westelijk deel, [[Stationsstraat 61]], aan een derde. 

Zie voor de recentere geschiedenis onder [[Stationsstraat 59]] en [[Stationsstraat 61]].
<gallery widths=300 heights=200>
06.195.JPG|1910
27.955.JPG|1916
00.052.jpg|1920
Groepsbureau Landzicht.JPG|circa 1943
12.980.jpg|begin jaren 1960
15.732.jpg|1967
15.733.jpg|1967
10.787.jpg|1990
Villa Landzicht 1791 Deurne.jpg|2021
00.324.JPG
00.332.JPG
05.044.jpg
20.082.jpg
29.201.jpg
31.787.jpg
Landzicht januari 2012.JPG|2012
</gallery>

[[Gps::{{#geocode:Stationsstraat 59 Deurne }}|]]
[[Gps::{{#geocode:Stationsstraat 61 Deurne }}|]]
{{Appendix}}
[[categorie:huizen met een naam|Landzicht]]
[[Categorie:Gemeentelijk monument|Landzicht]]


{{DeurneWiki_TR_plekke_poi
|Omschrijving=Huize Landzicht werd in 1791 gebouwd als pastorie door pastoor Swinkels. Omdat de protestanten de grote kerk in bezit hadden, moesten de katholieken het stellen met een zogenaamde schuurkerk ("lage kerk"), die de pastoor vanuit zijn tuin rechtstreeks kon bereiken. In dit huis was rond 1876 nog enige tijd een Trappistengemeenschap gehuisvest, maar een groot deel van de 19e eeuw woonden er protestantse families. Hier werd de bekende dichter Johannes Reddingius geboren.
|Naam=Landzicht (Stationsstraat)
|Wereld=DeurneWiki_TR_Plekke_POI
|Plaatje=27.955.JPG
|Lokatie=51.4606986, 5.7898199
}}