Bewerken van Kruisstraat

[[Bestand:07.211.jpg|thumb|right|400px|Het hekwerk van het voormalige [[Sint-Jozefziekenhuis]] werd nog door [[Hub van Doorne]] gesmeed. (foto: collectie gemeente Deurne)]]
[[Image:Ant van den Mortel 1898.jpg|thumb|right|400px|In 1906 liet [[Antonius van de Mortel (1855-1933)|Antoni van de Mortel]] een nieuwe smederij met woonhuis bouwen in de Kruisstraat. Collectie briefhoofden heemkundekring]]

De straatnaam ''' Kruisstraat ''' werd bij de [[wijkindeling van de gemeente Deurne per 1 oktober 1930]] officieel vastgesteld. In de bijlagen van besluit nr. 100 werd de straat omschreven als: ''vanaf het [[Haageind]] nabij de [[Pastorie aan de Kerkstraat|R.K. Pastorie]] naar den [[Bakelschendijk]]''.

== Smeden ==

De Kruisstraat had vroeger iets met smeden. Neem allereerst onze [[Hub van Doorne]] die zijn carrière begon als smid. Eigenhandig smeedde hij destijds het ijzeren hekwerk rond het voormalige [[Sint-Jozefziekenhuis]], dat inmiddels plaats heeft moeten maken voor seniorenwoningen. Minder bekend is dat zijn overgrootvader [[Martinus van Doorne]], die ook smid van beroep was, van 1827 tot aan zijn dood in 1860 in de Kruisstraat woonde en dat ook zijn grootvader daar is geboren. De Van Doorne's woonden, gezien vanuit de [[Kerkstraat]], links van de splitsing met de [[Muggenhoek]], de straatnaam die heeft moeten wijken voor de [[Flemingstraat]]. Op die plek is nu de Deurnese Stichting Ateliers ([[Destat]]) gehuisvest in de voormalige VMBO-school. Velen jaren later (1947) is ook [[Toon van Osch]] als smid in de [[Kruisstraat D153]] gestart.

Begin 19de eeuw woonde daar [[Jan Antoni van Neerven]]. Toen zijn enige dochter Willemijntje amper vier jaar oud was verloor hij zijn vrouw. Een kwart eeuw later herhaalde zich dit drama in de volgende generatie. Willemijn, inmiddels gehuwd, moeder van een eveneens 4-jarig dochtertje en weduwe geworden van [[Leonard Welt Koppens]], woonde in bij haar vader in de Kruisstraat. In de koude januarimaand van 1831 trok ze tijdens een omstuimige sneeuwstorm met een zak naar de [[Peel]] om er wat turven te halen, maar ze werd de volgende dag doodgevroren in de sneeuw teruggevonden. Haar vader stierf nog datzelfde jaar. Haar dochter Francisca Koppens trouwde later met [[Willem van Dinther]] en vele tientallen Deurnenaren mogen haar hun voormoeder noemen.

Ook de bekende Deurnese smedenfamilie [[Aldenzee]] woonde in de eerste helft van de 19de eeuw in de Kruisstraat. In december 1870 ging hun huis, vlak nadat het verkocht was aan de blauwverver [[Gerard Trinus]] maar terwijl het nog bewoond werd door [[Martinus Aldenzee (1845-1920)]], in vlammen op. Deze smid woonde ongeveer op de plaats waar later de "goede moordenaar" [[Nol van der Zanden]] woonde bij de kruising met de [[Visser]].

Smid [[Antonius van de Mortel (1855-1933)]] smeedde het ijzer sinds 1868 aan de overkant, op de plek waar nu de bejaardenwoningen van [[Zonneland]] staan. Later ging het bedrijf over op zijn zoon [[Willem van de Mortel (1886-1947)|Willem]].

== Bouwvakkers ==

Ook aan bouwvakkers was geen gebrek in de Kruisstraat. Op huisnummer [[Kruisstraat 10|10]] woonde [[Janus Martens]], die samen met zijn broer [[Johan Martens|Jan]] een stucadoorsbedrijf had. Hun buurman was [[Frans van den Einden|Frans "Timmer" van den Einden]]. In 1915 startte [[Marinus Leonardus de Bijl (1880-1951)|Marinus Leonardus de Bijl]] in de Kruisstraat zijn timmerbedrijf. Later zou zijn zoon [[Leonardus Antonius de Bijl (1918-1988)|Leo]] het bedrijf overnemen.
<br>[[Jan Fransen]] startte er zijn houthandel en zijn inmiddels bejaarde zoon [[Toon Fransen|Toon]] bouwde het uit tot een bloeiend bedrijf. 

== Levensschool ==

In 1960 werd voormalige loods van houthandel  [[Fransen]] omgebouwd tot twee klaslokalen. [[Louis van de Burgt]] gaf er, samen met [[Fons Jansen]], les aan jeugdige fabrieksarbeiders. Later zou deze [[levensschool]] verhuizen naar de voormalige [[Ulo]]-school, eerst in de [[Martinetstraat]] en vervolgens aan de [[Bakelseweg]].

== Bewoners in 1953 ==

In 1953 werd de oude huisnummering vervangen door de huidige adressen van straatnaam met huisnummer. Onderstaand ziet u het overzicht dat destijds gemaakt is. Door de zandloper aan te klikken kunt de de betreffende kolom sorteren.
{| class="wikitable sortable" 
|-
! Hoofdbewoner
! Oude nr
! Nieuw adres
|-
|Neerven-Hoebergen, wed. van||D.  8||Kruisstraat  2
|-
|[[Johannes Antonius Dielissen (1922-2014)|Dielissen, Johannes A.]]||D.152||Kruisstraat 36
|-
|Verstappen, Josephus||D.153||Kruisstraat 34
|-
|Stokman, Frans J.A.J.||D.154||Kruisstraat 30
|-
|[[Bijl,de Leonardus Antonius]]||D.155||Kruisstraat 26
|-
|Manders, Hendricus M.||D.155||Kruisstraat 24
|-
|[[Jan Fransen|Franssen, Johannes F.]]||D.159||Kruisstraat 20 
|-
|Manders, Johannes H||D.160||Kruisstraat 18 
|-
|Einden,van den Franciscus H.||D.161||Kruisstraat 14
|-
|[[Johan Martens (1893-1963)|Martens, Johan]]||D.162||Kruisstraat 12
|-
|Martens, Adrianus <ref>zoon van [[Petrus Martens (1865-1926)]].</ref>||D.163||Kruisstraat 10
|-
|Einden,van den Catharina||D.164||Kruisstraat  8
|-
|Veenbedrijf||D.164a||Kruisstraat  6a 
|-
|[[Antonius Boerenkamps (1899-1990)|Boerenkamp, Antonius]]||D.165||Kruisstraat  6 
|-
|Rakels, Wilhelmus||D.165a||Kruisstraat  4
|-
|[[Patronaatgebouw Rust Roest|Parochiehuis]]||D.166||Kruisstraat  1
|-
|Zusterklooster||D.167||Kruisstraat  3
|-
|Burgt,van den Ludovicus H.||D.168||Kruisstraat  5
|}
{{
#display_point:
service=googlemaps
|address=Kruisstraat deurne
|zoom=17
|height=400
|width=500
|type=hybrid
}}

== Literatuur ==
*[[Pieter Koolen]] – "Kruisstraat" - afl. 26 in de serie [[Historische verkenningen]] ([[Heemkundekring H.N. Ouwerling]]) in [[Weekblad voor Deurne]] van 27 maart 2008

{{appendix}}
[[categorie:straat]]