Bewerken van Haageind 39-41

[[Bestand:30.494.jpg|thumb|400px|Het Dinghuis.<br><small>Foto collectie Frans Gloudemans</small>]]
[[Bestand:02.231.JPG|thumb|400px|Het Dinghuis vóór de restauratie in 1963.<br><small>Foto collectie Nellie Hermans-van den Eijnde</small>]]
[[Bestand:27.947.JPG|thumb|300px|De oude schouw in het Dinghuis in 1963, voor de restauratie]]
[[Bestand:27.946.JPG|thumb|300px|Interieuropname van het Dinghuis in 1963, voor de restauratie]]
[[Bestand:27.945.JPG|thumb|300px|Interieuropname van het Dinghuis in 1963, voor de restauratie]]
[[Bestand:Dinghuis (werkzaamheden).jpg|300px|thumb|Werkzaamheden aan het Dinghuis in 2017]]
Het '''Dinghuis''' is een in oorsprong zestiende-eeuws gebouw, gelegen aan het [[Haageind 39-41]] dat een onderdeel is van het [[kasteeldomein]].


Het met leien gedekt gebouw staat aan het kasteelplein achter de [[Groot Kasteel|kasteelruïne]]. Het Dinghuis was vermoedelijk identiek aan de neerhof of neerhuizing van het Groot Kasteel, wellicht al vanaf het einde van de veertiende eeuw. De oudste bouwsporen van het huidige gebouw dateren uit de zestiende eeuw. Tijdens een restauratie zijn namelijk sporen van vakwerkbouw gevonden. Rond 1635 was het gebouw in gebruik als (ge)dinghuis (gerechtsgebouw), een plaats waar de dorpsregenten en de [[Heer van Deurne]] vergaderden en recht spraken. 

In de zeventiende eeuw werden de vakwerkmuren vervangen door steen, en werd het gebouw als ''(ge)dinghuis'' in gebruik genomen, de plaats waar de dorpsregenten vergaderden en rechtspraken. Die functie bleef het houden tot de Franse tijd, toen de dorpen niet meer zelf recht mochten spreken. Ook [[Rogier van Leefdael (1617-1699)|Rogier van Leefdael]], Heer van Deurne tussen 1653 en 1699, hield zijn vergaderingen met zijn medebestuurders in het Dinghuis ''alwaer hij niet alleenen, maer ook mevrouwe zijne gemaele mede in vergadering compt sitten''. In 1661 beklaagden de Deurnese bestuurders zich hierover bij de Staten-Generaal in Den Haag. Men verschilde van mening met Van Leefdael over de plaats waar ''genechten'' (rechtsgedingen) en andere vergaderingen gehouden dienden te worden. In zijn verweer verwees Van Leefdael naar het feit dat de vergaderingen al ''25 jaeren'' in het het neerhuis hadden plaatsgevonden. Andere, uit de geschiedenis bekende, gerechtelijke vergaderplaatsen sinds het begin van de 14e eeuw waren onder andere het Groot Kasteel, de [[Sint-Willibrorduskerk (Deurne)|Sint-Willibrorduskerk]] en ''onder de lindeboom voor het Dinghuis''. Voor bestuurlijke zaken werd doorgaans vergaderd in een boerderij op het [[Derp]].

In de negentiende en het begin van de twintigste eeuw werd het gebouw als koetshuis, opslagruimte en stal gebruikt door de bewoners van het Groot Kasteel.

Tussen 1941 en 1948 was het Dinghuis in gebruik als stal van de paardenfokkerij [[Stal Peellandt]], waarvan paarden aan drafwedstrijden in heel Nederland meededen. De fokkerij was een poging een nieuwe economische basis onder het landgoed te leggen nadat alle pachtboerderijen in 1925 waren verkocht.

In 1951 was dit gebouw in gebruik als woning. De stalling en tuigkamer stonden toen leeg. Rond 1960 vonden twee Deurnese jongens van een jaar 13 in het leegstaande gedeelte onder wat juten zakken een tweetal Duitse mitrailleurs, die daar blijkbaar nog van de [[Tweede Wereldoorlog]] waren achtergebleven.<ref>[[Petrus Lambertus Koolen (1947)|Pieter Koolen]] - ''Twee Duitse mitrailleurs'' in [[D'n Uytbeyndel]] nummer 84 (2014).</ref> Het Dinghuis was als opslagruimte in gebruik. Zo werden er in de vijftiger jaren de sneeuwruimer, de [[Kiosk (Markt)|muziekkiosk]], veevoer en hooi opgeborgen. Een duivenhok was er op de zolder en een autostalling beneden. Verder was het een tijdlang het onderkomen van een katholieke jeugdvereniging, terwijl af en toe tijdelijk vanuit de kasteelruïne stukken van de [[oudheidkamer]] werden geborgen.

Na een periode van verkrotting startte in 1962 de restauratie, waardoor het aanzicht van de gevel volledig veranderde. Bij die restauratie werden stenen gebruikt die afkomstig waren van de sloop van het geboortehuis van [[Johannes Florentius Martinet (1729-1795)|Jan Floris Martinet]] aan de [[Markt 12]]. Daarbij verdwenen de historische deur- en raampartijen van het gebouw. In 1964 werd de restauratie afgerond en werd het gebouw, zonder een dan nog vaststaande bestemming, op 26 november van dat jaar geopend.

Het pand werd op maandag 11 oktober 1965 in gebruik genomen als gemeentemuseum onder de naam [[Museum Het Dinghuis]]. Daarin werd de kunst, verzameld door [[Hendrik Josephus Maria Wiegersma (1891-1969)|Hendrik Wiegersma]], tentoongesteld. Zijn zoon [[Piet Wiegersma (1920-2009)|Pieter]] was oprichter en artistiek directeur van het museum.

In 1976 verhuisde het [[museum De Wieger|museum]] naar [[De Wieger (gebouw)|De Wieger]], de voormalige dokterswoning van Hendrik Wiegersma. 

Er bestonden enige tijd plannen om in het Dinghuis een theehuis en restaurant te vestigen. Dit stuitte op heftige kritiek van streekarchivaris [[Emile van Emstede (1911-1994)|Van Emstede]] in de regionale pers. Als gevolg daarvan werd Van Emstede verboden om nog langer, zonder voorafgaande goedkeuring van de bij het [[streekarchivariaat Peelland]] aangesloten gemeenten, publicaties te verzorgen. 

In het Dinghuis vestigde zich later een handelaar die oude wapens restaureerde en verkocht. 

In 1993-1994 deed, in opdracht van de gemeente, een speciaal ''comité Kasteelruïne'', onder voorzitterschap van oud-Philips topman prof. dr. Wisse Dekker, een onderzoek naar de mogelijkheden om de kasteelruïne en het Dinghuis in te passen in een bouwwerk, dat onderdak zou kunnen bieden aan een aantal culturele instellingen. Hierbij werd gedacht aan Museum De Wieger, het Milieu-Educatiecentrum en de [[Vrije Akademie Deurne|Vrije Academie]]. In 1994 bracht dit comité haar rapport uit, maar de financiële middelen ontbraken om het plan, dat acht miljoen gulden moeten gaan kosten, te realiseren. Wel vond de Vrije Academie onderdak in het Dinghuis.

Met de opheffing van de Vrije Academie in 2012 kwam het Dinghuis beschikbaar voor een andere bestemming. Het gebouw, dat sinds de aankoop in 1949 van [[Theodore de Smeth (1919-1988)|baron De Smeth]] steeds eigendom was van de [[gemeente Deurne]], kreeg in 2016 een nieuwe particuliere eigenaar. Voor het Dinghuis gold binnen het bestemmingsplan [[Heiakker]] de functie ''maatschappelijke doeleinden'' met de mogelijkheid tot een aan deze doeleinden ondergeschikte horecafunctie. Voor de ondernemer was het moeilijk om binnen deze bestemming een levensvatbare exploitatie op te zetten. Het college van B en W gaf daarom al in december 2013 aan in principe akkoord te zijn met het verruimen van de gebruiksmogelijkheden naar horeca en terras. Voorwaarde was wel dat de monumentale waarde en de toeristische aantrekkelijkheid van het gebouw en de omgeving behouden bleven. De nieuwe eigenaar restaureerde in 2018 het pand en richtte het in als horecagelegenheid, waarbij de naam ''Het Dinghuis'' behouden bleef. 

Op de bovenverdieping is een door de [[Oudheidkamer in het Heemhuis|oudheidkamer]] van de [[Heemkundekring H.N. Ouwerling|heemkundekring]] ingerichte permanente expositie van voorwerpen die betrekking hebben op het kasteel en directe omgeving. 
<gallery style="text-align:center">
Buitenzijde van het Dinghuis
Bestand:03.822.jpg
Bestand:00.463.jpg
Bestand:00.500.jpg
Bestand:01.009.JPG
Bestand:01.838.JPG
Bestand:02.228.JPG
Bestand:02.230.JPG
Bestand:02.232.JPG
Bestand:02.233.JPG
Bestand:02.234.JPG
Bestand:02.790.JPG
Bestand:05.106.jpg
Bestand:06.565.jpg
Bestand:06.566.jpg
Bestand:06.567.jpg
Bestand:06.568.jpg
Bestand:08.769.JPG
Bestand:09.355.JPG
Bestand:10.181.jpg
Bestand:10.574.jpg
Bestand:10.577.jpg
Bestand:10.580.jpg
Bestand:12.981.jpg
Bestand:20.111.jpg
Bestand:20.538.jpg
Bestand:22.046.jpg
Bestand:22.338.jpg
Bestand:27.566.jpg
Bestand:27.925.JPG
Bestand:27.989.JPG
Bestand:28.688.jpg
Bestand:29.053.jpg
Bestand:29.432.jpg
</gallery>
<gallery>
Interieur van het Dinghuis
Bestand:07.111.jpg
bestand:09.247.JPG
Bestand:09.248.JPG
Bestand:09.907.jpg
Bestand:17.223.jpg
</gallery>
{{Appendix|2=
* Artikel ''Het Dinghuis wordt na 600 jaar een kunstmuseum'' in de [[Helmondse Courant]] van 19 april 1963
* Artikel ''Dinghuis-rechthuis slecht huis?'' als ingezonden stuk door streekarchivaris Van Emstede in de rubriek ''Gastopinie'' in het [[Helmonds Dagblad]] van 25 augustus 1972
----
{{references}}
}}
[[Categorie:Raadhuis]]
[[Categorie:Rijksmonument]]
[[Categorie:Adres]]
[[categorie:kasteeldomein]]


{{DeurneWiki_TR_plekke_poi
|Omschrijving=Het Dinghuis is een oorspronkelijk 16e eeuw gebouw op, en een organisch element van, het kasteeldomein. Het was vroeger de vergaderplaats van de dingbank, de plaatselijke rechtbank. Mogelijk stond hier vanaf eind 14e eeuw het neerhuis dat bij het kasteel hoorde. Het gebouw werd in 1963 grondig gerestaureerd en vernieuwd. Daarna was hier gedurende 13 jaar het Museum Dinghuis gevestigd, de voorloper van De Wieger. Het gebouw werd tot 2012 gebruikt door de Vrije Akademie Deurne. Vanaf 2018 is er horeca in gevestigd.
|Naam=Haageind 39-41
|Wereld=DeurneWiki_TR_Plekke_POI
|Plaatje=Dinghuis.jpg
|Lokatie=51.469207,5.801938
}}