Bewerken van Lijkweg

Een '''Lijkweg''' is een weg (vaak niet meer dan een pad) tussen plaatsen zonder begraafplaats of kerkhof en de dichtstbijzijnde begraafplaats. Het lijkt hiermee veel op het kerkpad. Het is de weg die men gebruikte om een dode naar zijn laatste rustplaats te brengen. Daaraan waren doorgaans vele ritueel en tradities verbonden.


De ''lijkweg'' wordt elders ook wel ''doodweg'' of ''dodeweg'' genoemd. In [[Deurne]] liep de Lijkweg tussen het gehucht [[Vreekwijk]] en de dorpskern over de akkers. Bij de uitbreiding van het dorp in de zeventiger jaren van de 20e eeuw is de naam [[Lijkweg]] als straatnaam niet bewaard gebleven.

Spamer vestigt er de aandacht op dat het eigenlijk geen wegen waren, maar voorgeschreven routes, waarlangs men moest rijden met een overledene van het sterfhuis naar de kerk. Merkwaardigerwijs volgde de lijkstoet meestal niet de kortste verbindingen, maar liep ze via omwegen. Daarvoor zijn 
diverse redenen. Men was bang voor boze geesten, die op deze manier op een dwaalspoor moesten worden gebracht. Daarom wilde het gebruik dat een lijkwagen nooit dezelfde weg terug reed. In de tijd van Karel de Grote zouden de routes voor de zogenaamde lijk- of heelwegen door de Kerk voorgeschreven zijn om de mensen van de heidense begraafplaatsen weg te houden.<ref name=Spamer>[[Ton Spamer]] – ''[[Een karretje op den zandweg reed…]]'', Deurnese toponiemen uit de periode 721-1900,  Deurne, 2010.</ref>

== Lijkweg (Bruggen) ==
De Lijkweg van [[Bruggen]] liep naar de [[Sint-Willibrorduskerk (Deurne)|kerk]] van Deurne. De inwoners van de [[Molenhof]], een oud gehucht op de grens van Bakel en Deurne, kerkten vanouds in Bakel en betaalden daar ook hun tienden en cijnzen, maar moesten zich laten begraven op het [[Begraafplaats r.-k. kerkhof Deurne-centrum|kerkhof van Deurne]]. Vandaar het oude gezegde: ''In Bakel de klank'' (van de geldstukken), ''in Deurne de stank''. De herkomst van deze regeling is raadselachtig. De weg naar het kerkhof liep noodzakelijkerwijs langs de hoeve, later het gehucht Bruggen. Deze route passeert de oudste toponiemen van Deurne: [[Oude Kamp]] (de kerk ligt in 1380 op de [[Nieuwe Kamp]]), Op [[Kol]], [[Vrun]] (Vroonland!) alsmede [[Ten Velde]], de oude curtis van [[Echternach]]. (met name genoemd in 1312).
::In 1566 is sprake van ''een stuk land, begrensd aan een zijde naast voornoemde Marcelis, aan de andere zijde naast Margriet Bakelmans, aan een einde naast de Lijckweg en de andere zijde naast hoeve Brugge''.<ref name=Spamer></ref>

== Lijkweg (Vreekwijk) ==
De Deurnese Lijkweg begon bij de kerk. Uit alle belendingen blijkt zonneklaar dat de Lijkweg identiek is aan de [[Hogeweg]], welke naam vanaf 1608 opduikt. Een kadastrale perceelsaanduiding uit 1871 bevestigt dat bovendien. Wie van het zuidelijk einde van de Hogeweg dwars over het [[Stappad]] rechtdoor liep in noordwestelijke richting kwam terecht in het oude [[Urnenveld Sint-Jozefparochie|urnenveld]] uit de Late IJzertijd dat daar tot 1837 gelegen heeft. Of men dat rond 1300 nog wist is zeer de vraag. Wel wijst het op de ouderdom van deze wegen. Hoe men terugliep naar de kerk is niet duidelijk. Men kon oostwaarts gaan over de [[Groeneweg]], waar gezien een beschrijving uit 1689 alles voor te zeggen valt, omdat daar de Groeneweg bedoeld wordt. De Deurnese Groeneweg is ook al oud. getuige de volgende vermelding: ''juxta viridam viam'' (1381 Cijnsregisters Helmond (1350-1850). Men passeerde op de Groeneweg het [[Hellegat]] (1414). Het is ook mogelijk dat men "om de west" terugliep over het latere [[Oude Stappad]], zodat men langs de oude [[Sint Antoniuskapel (Veldheuvel)|Kapel van Veldheuvel]] kwam (oudst bekende vermelding 1429). Daar staat tegenover dat lijkwegen normaliter niet over de hoofdroutes liepen en dat was het Oude Stappad nu juist wel. Meest voor de hand liggend is toch de route over Lijkweg/Hogeweg en Groeneweg.<ref name=Spamer></ref>


{{refs}}
[[categorie:toponiem]]
[[Categorie:Begraafcultuur]]