Bewerken van Markt (vóór 1895)

[[Bestand:06.177.jpg|thumb|right|350px|De oude Markt van Deurne gezien vanaf  [[Bakkerij Janssens]].<br>
Foto: collectie Luuk Keunen]]
[[Bestand:06.474.jpg|right|thumb|350px|Zicht op de Markt te Deurne vanuit het [[Haageind]], 1890. Rechts zien we de hoek van het oude [[Raadhuis Deurne|raadhuis]], [[Willemke Kuijpers]] zit op de [[schamppaal]] tegen het oude raadhuis, en op de achtergrond [[bakkerij Janssens]] tussen de [[Spoorstraat]] en "de weg naar Helmond".|right]]

[[Bestand:25.672.jpg|thumb|350px| Indruk van de oude Markt van Deurne gezien vanuit de [[Visser]]. Met de klok mee: Links het voormalige [[Raadhuis Deurne|raadhuis]], ingeklemd tussen het [[Haageind]] (links) en de [[Molenstraat]]  (recht vooruit) staat [[Herberg De Gouden Leeuw]]", rechts naast de Molenstraat  het [[Markt 12|geboortehuis van J.F. Martinet]] en het huis rechts, nog net zichtbaar en met een hekwerk ervoor, was eigendom van [[Petronella Maria Huberta Spoorenberg (1853-1936)]] en werd bewoond door [[Peter Johan Hubert Crobach (1851-1934)|dokter Crobach]] en [[Hendricus Fransen (1846-1928)|Hein Fransen]].<br>
Foto: collectie Toon Blux België]]

[[Bestand:27.621.JPG|thumb|right|350px|De oude Markt van Deurne, 29 april 1894. Deze huizen werden opgekocht en afgebroken om de bouw van het nieuwe [[gemeentehuis]] mogelijk te maken en “en het marktplein een groter aanzien te geven”. Deze huizen  stonden toen nog op een plek die midden op de huidige [[Markt]] gelegen is. Het grote huis links met de stalling was eigendom van [[Petronella Maria Huberta Spoorenberg (1853-1936)]]. Daarnaast woonde [[gemeenteveldwachter]] [[Franciscus Althuizen (1830-1917)]], daarnaast de [[Henricus Hubertus Goossens (1832-1894)|famillie Goossens]]  en vervolgens [[herberg De Sleutel]] van de [[Johannis Theodorus van Griensven|familie Van Griensven]]. De woning geheel rechts was  [[bakkerij Janssens]].]]
De '''Markt''' van [[Deurne]] was vóór 1895 een plein voor het oude [[Raadhuis Deurne|Raadhuis]] van de [[gemeente Deurne en Liessel]] en de [[Sint-Willibrorduskerk (Deurne)|Sint-Willibrorduskerk]]. Het was veel kleiner dan de tegenwoordige Markt.



==Situatie==
De [[Spoorstraat]], de huidige [[Stationsstraat]], liep tot 1895 door tot voor het voormalige raadhuis in Deurne. De huizen die langs de Spoorstraat en aan het oude marktplein stonden grensden met de voorgevel aan het oude marktplein van Deurne. Daardoor was het toenmalige marktplein maar een beperkte open ruimte die voor het oude raadhuis en deels voor de [[Sint-Willibrorduskerk (Deurne)| Sint-Willibrorduskerk]] gelegen was.

De straten die op het oude marktplein van Deurne uitkwamen waren: Het [[Haageind]], [[Molenstraat]], Spoorstraat, "de weg naar Helmond"<ref>In sommige literatuur en op ansichtkaarten wordt beweerd dat het weggedeelte tussen de oude Markt van Deurne en de [[Heuvelstraat]] ooit “Dorpsstraat” zou hebben geheten. Voor de onderbouwing van die bewering is in de historische archieven anno 2013 nog geen enkel bewijs gevonden</ref> en de [[Visser]]. 

== Ontwikkeling ==
Vermoedelijk was al sinds de bouw van de Sint-Willibrorduskerk, vóór 1069, een zekere vorm van een open ruimte voor de kerk aanwezig. Pas in de late middeleeuwen en nieuwe tijd hebben we meer informatie over het plan. De centrale functie die het nu voor de horeca heeft, had het ook toen. Aan het plein stonden omstreeks 1600 onder meer [[Hotel de Zwaan]], [[De Keizer]] en [[De Roode Leeuw]] en later [[Herberg De Sleutel]]. Alleen de opvolger van ''De Zwaan'' bestaat nog. ''De Roode Leeuw'', later [[De Gouden Leeuw]], werd in 1933 afgebroken en vervangen door [[Modemagazijn De Zon]] van Jacques Fonck uit Venray.

In de 18e en 19e eeuw werd het plein het ''[[Marktveld]]'' genoemd: ''Bij deze kerk, die op het [[Markt|Marktveld]] is, waarop men voor weinige jaren ene pomp ten gebruike der inwoners gebouwd heeft, en waarop [[Jaarmarkt|jaarlijks twee markten]] worden gehouden, staan de huizen digt bij elkanderen, gelijk ook verder zuidwestwaards, waar de Roomsche kerk ligt.''<ref>A.P.G. Spamer, manuscript. Deurnese toponiemen 1300-1900.</ref>

Tot 1805 werd Deurne bestuurd vanuit de [[schepenkamer]] op het [[Derp]] en het [[Dinghuis (gebouw)|Dinghuis]] aan het [[Haageind]]. In dat jaar werd een nieuw [[Raadhuis Deurne|raadhuis]] opgeleverd. In 1894 werd het 'te klein' bevonden, waarna een aantal huizen in het verlengde van de huidige [[Stationsstraat]] werd afgebroken en de rooilijn naar achter werd verplaatst. Daardoor werd niet alleen de bouw van het huidige raadhuis mogelijk, maar ook werd de Markt vergroot. Voor de vergroting van de Markt werd in 1894 ook [[bakkerij Janssens]] afgebroken. In tegenstelling tot wat in sommige publicaties abusievelijk wordt vermeld, heette de Markt nóóit Weidestraat! 

== Vergroting van het marktplein ==
Bij het [[gemeentebestuur]] bestond al sedert enkele jaren het plan en de behoefte om het raadhuis te vervangen en het marktplein te vergroten. Voor de bouwplaats van het nieuwe gemeentehuis en vergroting van het marktplein zou een groot deel van voornoemde gebouwen en grond aangekocht moeten worden.

Op 16 oktober 1894 viel het besluit van de toenmalige raad van de gemeente Deurne en Liessel om een nieuw [[gemeentehuis]] te bouwen en het marktplein een groter aanzien te geven. Van voornoemde panden bleef uiteindelijk alleen hotel De Zwaan en de bijbehorende opstallen overeind.

De pand tegenover het raadhuis en aan het oude marktplein van Deurne was destijds eigendom van [[Petronella Maria Huberta Spoorenberg (1853-1936)]]<ref>Dit pand behoorde oorspronkelijk aan rentenierend burgemeester [[Jan Willem van de Mortel (1795-1863)]] die het waarschijnlijk vererfde aan zijn dochter en schoonzoon de Helmondse koopman [[Jacobus Hubertus Spoorenberg (1824-1883)]]</ref> maar werd bewoond door [[Peter Johan Hubert Crobach (1851-1934)|dokter Crobach]] en [[Hendricus Fransen (1846-1928)|Hein Fransen]]. De daarnaast gelegen panden waren van [[gemeenteveldwachter]] [[Franciscus Althuizen (1830-1917)|Frans Althuizen]], van voerman en smid  [[Henricus Hubertus Goossens (1832-1894)|Hendrik Goossens]] en vervolgens [[herberg De Sleutel]] van [[Johannis Theodorus van Griensven| Jan Theodoor van Griensven]]. Het pand voor het huidige adres [[Markt 4]] en [[Markt 5]] was [[bakkerij Janssens]], eigendom van [[Martinus Johannes Hubertus Janssens (1831-1885)|Martinus Janssens]] en was ingeklemd tussen de Spoorstraat en “de weg naar Helmond”.  [[Hotel De Zwaan]] maakt  de opsomming van het rijtje compleet. 

Het zou echter nog tot na de eeuwwisseling duren voordat het nieuwe marktplein zijn huidige afmetingen kreeg want de sloop van herberg De Sleutel liet tot 1906 op zich wachten.

[[Bestand:25.671.jpg|thumb|400px|left|De grotere Markt van Deurne in wording. In oktober 1894 werd besloten een nieuw [[gemeentehuis]] te bouwen. Uiteindelijk werd dat in april 1896 in gebruik genomen. Op de foto, tegen de klok in, linksonder het pand op het huidige adres [[Markt 4]] (anno 2013 bekend als [[De Potdeksel]]), daarnaast de [[Stationsstraat]], vervolgens [[Herberg De Sleutel]], een witgepleisterd pand (afgebroken in 1906), op de achtergrond [[De Gouden Leeuw]] (afgebroken in 1933), het [[Raadhuis Deurne|oude raadhuis]] (afgebroken in 1897), de [[Sint-Willibrorduskerk (Deurne)|Sint-Willibrorduskerk]] (nog bestaand), [[Hotel de Zwaan]] (nog bestaand) en op de achtergrond [[Huize St. Joseph (Visser)|Huize St. Joseph]] aan de Visser (afgebroken in 1971). De panden van [[Petronella Maria Huberta Spoorenberg (1853-1936)]], van gemeenteveldwachter [[Franciscus Althuizen (1830-1917)|Frans Althuizen]], van voerman en smid [[Henricus Hubertus Goossens (1832-1894)|Hendrik Goossens]] en van [[bakkerij Janssens]], afgebroken kort na oktober 1894, zijn op deze foto al niet meer te zien.<br>
<br>
Het [[gemeentebestuur]] kon pas in 1906 overeenstemming bereiken met de weduwe van [[Johannis Theodorus van Griensven|Jan Theodoor van Griensven]] die eigenaresse was van herberg De Sleutel. Op de foto is niet te zien dat men al gestart is met de bouw van het nieuwe gemeentehuis. De foto werd gemaakt op 10 april 1895.<br>Foto: collectie Toon Blux België ]]

{{Appendix}}
[[categorie:straat]]