Bewerken van Markt (vóór 1895)

[[Bestand:06.177.jpg|thumb|400px|De oude Markt van Deurne gezien vanaf  [[Bakkerij Janssens]].<br>
Foto: collectie Luuk Keunen]]
[[Bestand:06.474.jpg|thumb|400px|Zicht op de Markt te Deurne vanuit het [[Haageind]], 1890. Rechts zien we de hoek van het oude [[Raadhuis Deurne|raadhuis]], [[Willemke Kuijpers]] zit op de [[schamppaal]] tegen het oude raadhuis, en op de achtergrond [[bakkerij Janssens]] tussen de [[Spoorstraat]] en "de weg naar Helmond".|right]]

[[Bestand:25.672.jpg|thumb|400px| Indruk van de oude Markt van Deurne gezien vanuit de [[Visser]]. <br>Klik op het icoon voor meer informatie.
Foto: collectie Toon Blux België]]
[[Bestand:31.196.jpg|thumb|400px|De oude Markt van Deurne, 29 april 1894. Klik op het icoon voor meer informatie. Foto: collectie Co Reijnders]]
[[Bestand:25.671.jpg|thumb|400px| Deze foto werd gemaakt op 10 april 1895. Klik op het icoon voor meer informatie.<br>Foto: collectie Toon Blux België]]
De '''Markt''' van [[Deurne]] was vóór 1895 een plein voor het oude [[Raadhuis Deurne|Raadhuis]] van de [[gemeente Deurne en Liessel]] en de [[Sint-Willibrorduskerk (Deurne)|Sint-Willibrorduskerk]]. Het was veel kleiner dan de tegenwoordige Markt.



==Situatie==
De [[Spoorstraat]], de huidige [[Stationsstraat]], liep tot 1895 door tot voor het voormalige raadhuis in Deurne. De huizen die langs de Spoorstraat en aan het oude marktplein stonden grensden met de voorgevel aan het oude marktplein van Deurne. Daardoor was het toenmalige marktplein maar een beperkte open ruimte die voor het oude raadhuis en deels voor de [[Sint-Willibrorduskerk (Deurne)| Sint-Willibrorduskerk]] gelegen was.

De straten die op het oude marktplein van Deurne uitkwamen waren: Het [[Haageind]], [[Molenstraat]], Spoorstraat, "de weg naar Helmond"<ref>In sommige literatuur en op ansichtkaarten wordt beweerd dat het weggedeelte tussen de oude Markt van Deurne en de [[Heuvelstraat]] ooit “Dorpsstraat” zou hebben geheten. Voor de onderbouwing van die bewering is in de historische archieven anno 2013 nog geen enkel bewijs gevonden</ref> en de [[Visser]]. 

== Ontwikkeling ==
Vermoedelijk was al sinds de bouw van de Sint-Willibrorduskerk, vóór 1069, een zekere vorm van een open ruimte voor de kerk aanwezig. Pas in de late middeleeuwen en nieuwe tijd hebben we meer informatie over het plan. De centrale functie die het nu voor de horeca heeft, had het ook toen. Aan het plein stonden omstreeks 1600 onder meer [[Hotel de Zwaan]], [[De Keizer]] en [[De Roode Leeuw]] en later [[Herberg De Sleutel]]. Alleen de opvolger van ''De Zwaan'' bestaat nog. ''De Roode Leeuw'', later [[De Gouden Leeuw]], werd in 1933 afgebroken en vervangen door [[Modemagazijn De Zon]] van Jacques Fonck uit Venray.

In de 18e en 19e eeuw werd het plein het ''[[Marktveld]]'' genoemd: ''Bij deze kerk, die op het [[Markt|Marktveld]] is, waarop men voor weinige jaren ene pomp ten gebruike der inwoners gebouwd heeft, en waarop [[Jaarmarkt|jaarlijks twee markten]] worden gehouden, staan de huizen digt bij elkanderen, gelijk ook verder zuidwestwaards, waar de Roomsche kerk ligt.''<ref>A.P.G. Spamer, manuscript. Deurnese toponiemen 1300-1900.</ref>

Tot 1805 werd Deurne bestuurd vanuit de [[schepenkamer]] op het [[Derp]] en het [[Dinghuis (gebouw)|Dinghuis]] aan het [[Haageind]]. In dat jaar werd een nieuw [[Raadhuis Deurne|raadhuis]] opgeleverd.

In tegenstelling tot wat in sommige publicaties abusievelijk wordt vermeld, heette de Markt nóóit [[Weidestraat]].

== Vergroting van het marktplein ==
Bij het [[gemeentebestuur]] bestond al sedert enkele jaren het plan en de behoefte om het raadhuis te vervangen en het marktplein te vergroten. Voor de bouwplaats van het nieuwe gemeentehuis en vergroting van het marktplein zou een aantal gebouwen aan het begin van de straten die op de oude markt uitkwamen, aangekocht moeten worden.

Op 16 oktober 1894 viel het besluit van de toenmalige raad van de gemeente Deurne en Liessel om een nieuw [[gemeentehuis]] te bouwen en het marktplein een groter aanzien te geven. Van voornoemde panden bleef uiteindelijk alleen hotel De Zwaan en de bijbehorende opstallen overeind.

De pand tegenover het raadhuis en aan het oude marktplein van Deurne was destijds eigendom van Petronella Maria Huberta Spoorenberg (1853-1936)<ref>Dit pand behoorde oorspronkelijk aan rentenierend burgemeester [[Joannes Wilhelmus van de Mortel (1795-1863)|Jan Willem van de Mortel (1795-1863)]] die het waarschijnlijk vererfde aan zijn dochter en schoonzoon de Helmondse koopman [[Jacobus Hubertus Spoorenberg (1824-1883)]]</ref> maar werd bewoond door [[Peter Johan Hubert Crobach (1851-1934)|dokter Crobach]] en [[Hendricus Fransen (1846-1928)|Hein Fransen]]. De daarnaast gelegen panden waren van [[gemeenteveldwachter]] [[Franciscus Althuizen (1830-1917)|Frans Althuizen]], van voerman en smid  [[Henricus Hubertus Goossens (1832-1894)|Hendrik Goossens]] en vervolgens [[herberg De Sleutel]] van [[Johannis Theodorus van Griensven| Jan Theodoor van Griensven]]. Het pand voor het huidige adres [[Markt 4]] was [[bakkerij Janssens]], eigendom van [[Martinus Johannes Hubertus Janssens (1831-1885)|Martinus Janssens]] en was ingeklemd tussen de Spoorstraat en “de weg naar Helmond”.  [[Hotel De Zwaan]] maakt  de opsomming van het rijtje compleet.

Wat deed men nu concreet? Een aantal huizen in het verlengde van de huidige [[Stationsstraat]] werd afgebroken, en daarmee werd die straat verkort. Het voorste pand aan de westzijde van de Stationsstraat, [[bakkerij Janssens]], werd afgebroken. Daardoor kwam het - vanuit de [[Spoorstraat]] gezien - naastgelegen pand [[Markt 4]] "plotseling" met zijn voorheen onzichtbare zijgevel aan de Markt te staan. De zijgevel van de latere Potdeksel ontwikkelde zich allengs tot voorgevel, in combinatie met het naastgelegen sigarenfabriekje [[Markt 5]] dat in 1906 werd gebouwd. Daarmee werd de westelijke  gevelwand van de Markt nieuw uitgevoerd.

Tegelijk werd ook de huizenrij langs de oostzijde van de huidige Stationsstraat tussen het pand van Spoorenberg en [[Herberg De Sleutel]] afgebroken. Het zou echter nog tot na de eeuwwisseling duren voordat het nieuwe marktplein zijn huidige afmetingen kreeg, want de sloop van herberg De Sleutel liet tot 1906 op zich wachten. Daarmee werd ruimte gemaakt om het laatste deel van de zuidelijke gevelwand van de Markt af te ronden, namelijk het Postkantoor. Zie voor meer informatie [[Markt (1895-1940)]].



{{Appendix}}
[[categorie:straat]]