Bewerken van Matheus Dominicus Lam (1909-1981)

{{Infobox persoon
| naam           = Matheus Dominicus Lam
| foto           = [[Bestand:27.190.jpg|250px|]]
| tekst          = 
| volledige naam = Matheus Dominicus Lam
| roepnaam       = 
| geboorteplaats = Winssen
| geboortedatum  = 18 september 1909
| overl.plaats   = 
| overl.datum    = 22 maart 1981
| partner(s)     = 
| beroep(en)     = geestelijke
}}
'''Matheus Dominicus Lam''' zoon van Johannes Lam en Grada Johanna Melssen, was van 1936 tot 1940 kapelaan in de [[Sint-Willibrordusparochie (Deurne)|Sint-Willibrordusparochie]] in [[Deurne]] (centrum). 


==Algemeen==
Lam werd op 10 juni 1933 tot priester gewijd en werd op 18 augustus 1933 als kapelaan benoemd in Millingen aan de Rijn. Vanaf  9 oktober 1936 ging hij als kapelaan in de Willibrordusparochie in Deurne aan de slag waar hij werkte in het pastorale team van pastoor  [[Henricus Wilhelmus Roes (1864-1941)]]. Hij was onder meer de de oprichter van het [[ziekentriduüm]] in Deurne (Omstreeks 1937). In datzelfde jaar volgde hij [[kapelaan Van Kemenade]] op als aalmoezenier van de in 1934 opgerichtte [[St. Paulusgroep Deurne]].

==Nevenfuncties==
*oktober 1936: Geestelijk adviseur van de rk [[Landareidersbond]]
*oktober 1936: Geestelijk adviseur van de rk voetbalvereniging  [[DOS]]
*oktober 1936: Geestelijk adviseur van het Katholiek [[Werkliedenverbond]]
*oktober 1936: Godsdienst-leraar aan de rk [[Lagere Landbouwschool]] in Deurne
*november 1936: Geestelijk adviseur van de rk [[Textielarbeidersbond Deurne]]

==De ramp met de Pavon==

Nadat op 28 augustus 1939 de algehele mobilisatie in Nederland afgekondigd was, werd kapelaan Lam op 1 september 1939 tevens hulpaalmoezenier en lid van de staf van het in Deurne gelegerde [[27e Regiment Infanterie]] dat villa [[De Romeijn]] als hoofdcommandopost had. Gedurende de mobilisatieperiode heeft hij zich met ijver en toewijding ingezet voor de militairen die belast waren met de verdediging van Vak Bakel, een gebied dat zich uitstrekte van de Maaslinie tot de aan de [[Peel-Raamstelling]].

Toen op vrijdag 10 mei 1940 de Duitsers ons land binnenvielen, was het vrij snel duidelijk dat het Nederlandse leger niet bestand was tegen een dergelijke overmacht. Zo kregen de militairen van het 27e Regiment Infanterie het bevel om zich terug te trekken naar het westen. Voor aalmoezenier Lam begon de aftocht naar het westen op zaterdag 11 mei 1940 vanaf villa De Romeijn. Via Noord-Brabant, Walcheren en Zeeuws-Vlaanderen bereikte hij de Franse havenplaats Duinkerken waar hij op 20 mei 1940 ingescheept werd op het Franse vrachtschip Pavon met als doel om naar veiliger gebied te worden geëvacueerd.

In de nacht van 20 op 21 mei 1940 werd De Pavon door een Duitse vliegtuigbom getroffen. De bom eiste 50 dodelijke slachtoffers, waaronder Deurnenaar [[Jacobus Johannes Hendricus van Heijster (1917-1940)|Sjaak van Heijster]], en ongeveer 100 licht- en zwaargewonden. Vanaf het begin was aalmoezenier Lam betrokken bij het verlenen van geestelijke bijstand en het verzorgen van de gewonden. Samen met de op de vrachtboot aanwezige doktoren gaf hij leiding aan het transport van de gewonden naar het ziekenhuis in Calais.

Met circa 1200 overlevenden werd aalmoezenier Lam op vrijdag 24 mei in Coquelles, een klein dorpje onder Calais, door de Duitsers krijgsgevangen gemaakt en afgevoerd naar Montreuil waar de Nederlanders op zondag 26 mei in vrijheid werden gesteld. Onder leiding van aalmoezenier Lam begon toen de lange reis naar huis. Door wisselende omstandigheden was de aalmoezenier echter gedwongen om grotere en kleinere groepjes alleen verder te later trekken. Op zaterdag 1 juni waren de eerste Nederlandse militairen van deze afgesplitste groepjes weer thuis in Nederland. Aalmoezenier Lam heeft met een groep van naar schatting 200 militairen het langst over de tocht gedaan. Via een gedwongen omweg door België, Luxemburg en een krijgsgevangenkamp in het Duitse Trier kwam Lam op zaterdag 8 juni met de trein in Maastricht aan. Op zondag 9 juni, een maand nadat hij was vertrokken, was aalmoezenier Lam weer terug in Deurne.

*[http://www.aandachtvoorgeschiedenis.nl/tweede-wereldoorlog/pavon/pdf/lotgevallen-Lam-Van-Loenhout.pdf Verder lezen: De lotgevallen van aalmoezenier Lam en soldaat Wim van Loenhout.]

==Onderscheiding==
Het optreden van kapelaan Lam had zo’n grote indruk op de legerleiding gemaakt dat hij reeds op 22 October 1940, op voorspraak van reserve luitenant-kolonel F.N.F. van der Schrieck, commandant van de 27e Regiment Infanterie en van [[Vak Bakel]] van de Peel-Raamstelling, voorgedragen werd voor een eervolle vermelding. Nadat deze voordracht door diverse getuigenverklaringen werd gestaafd is kapelaan Lam in 1947 onderscheiden met het Kruis van Verdienste. 

Op 9 augustus 1940 werd hij als kapelaan benoemd in Helmond en bleef hij tevens tot 17 april 1948 werkzaam als legeraalmoezenier<ref> In die periode was hij als aalmoezenier ook nog in Nederlands-Indië actief</ref>. Op 24 juni 1955 werd hij benoemd als pastoor in Waalwijk waar hem per 1 december 1980 eervol ontslag werd verleend. Zijn emeritaat duurde slechts drie maanden . Op 22 maart 1981 overleed hij als gevolg van een verkeersongeluk.

==Bronnen==
*Archief  Josina van der Maas, Pound Ridge NY, USA<ref>Dochter van [[Abram Lize van der Maas (1904-1986)]], reserve eerste-luitenant der Infanterie (Gas Officier) bij de staf van het in Deurne gelegerde 27e Regiment Infanterie</ref>
*Archief parochie H. Antonius van Padua in Waalwijk

==Literatuur==
*In het boek “[[Oorlogsjaren 1940 – 1945 Gemeente Deurne]] , door Toon Hoefnagels, is meer te lezen over de ontberingen van de betrokken soldaten.
* Josina M. van der Maas [[Pappa’s papers (Boek)|Pappa's Papaers]], 2007, blz 97 tot en met 124.
*[[Wilhelmus Jacobus van Loenhout|Wim van Loenhout]], later juwelier in de [[Stationsstraat 11 t/m 19|Stationsstraat 17]] in Deurne, was ook aan boord van  de S.S. “Pavon” en heeft deze nare [[oorlogsherinnering]] in eigen woorden op schrift gesteld.

==Externe link==

*[http://www.aandachtvoorgeschiedenis.nl/tweede-wereldoorlog/pavon/index.htm Website: De ramp met de Pavon.]

*[http://www.zuidfront-holland1940.nl/index.php?page=de-tragedie-met-de-pavon Meer over de tragedie met het vrachtschip “Pavon”.]


Zie ook het overzicht: [[Kapelaans van de parochie Deurne]]
{{refs}}
{{DEFAULTSORT:Lam,Matheus Dominicus}}
[[categorie:Lam|Matheus Dominicus]]
[[categorie:geestelijke]]
[[categorie:Tweede Wereldoorlog]]
[[categorie:kapelaan in Deurne-centrum Sint Willibrordus]]