Bewerken van Helmondseweg

[[Bestand:30.871.jpg|thumb|400px|[[Helmondschestraat]] richting [[Markt]].<br><small>foto Thom van der Straaten</small>]]
[[Bestand:27.345.jpg|thumb|400px|Rechts het begin van de [[Helmondschestraat]] rond 1935, gezien vanaf de [[Markt]].<br><small>foto collectie Peter Aarts</small>]]
[[Bestand:07.127.jpg|thumb|right|400px|Helmondseweg met links [[De Pelikaan]]. Links van De Pelikaan was het [[Modderpèèjke]].<br><small>foto collectie gemeente Deurne</small>]]
[[Bestand:30.872.jpg|thumb|400px|Dorpsgezicht met de Helmondschestraat nabij de kruising met de [[Heuvelstraat]] en de [[Helmondschendijk]] in 1917. br><small>foto collectie Thom van der Straaten</small>]]
[[Bestand:12.833.jpg|thumb|400px|Helmondseweg, gedeelte nabij de [[Helmondseweg 65]].<br><small>foto collectie Ton Hartjens</small>]]
[[Bestand:100628_oudehelmondseweg_deurne_01.jpg|thumb|400px|Westelijk deel van de Helmondseweg in de zomer.]]
De straatnaam '''Helmondseweg''' werd per 1 januari 1955 ingevoerd en kwam voort uit de [[Helmondschestraat]] en de [[Helmondschendijk]].

==Tracé ==
Het tracé was vanaf de 19e eeuw tot 1964 een onderdeel van de provinciale verbindingsweg tussen Helmond en Venray en liep vanaf de grens bij de  [[Rakt]] tot aan het pand [[Markt 10]] ([[herberg De Gouden Leeuw]] en later [[modemagazijn De Zon]]). In 1964 werd het beheer en het onderhoud van de Helmondseweg door de provincie aan de [[gemeente Deurne]] overgedragen.

== Aanleg 1859 ==
De veelvuldige zandverstuivingen maakten het onderhoud van de oude verbindingsweg naar Helmond via de [[Zandbosweg]] bijna onmogelijk en daarom werd in 1859 besloten tot de aanleg van een weg. Helemaal willekeurig was de aanleg van deze nieuwe weg niet. Er was al  een pad, weliswaar niet in de huidige rechte vorm, dat vanaf de kerk naar de Kleine Bottel , de grens bij de [[Rakt]] en vandaar verder naar Brouwhuis liep. Bij genoemde hoeve kruiste dit het pad dat men, komend van Helmond of de [[Molenhof]], bewandelde als men richting [[Liessel]] ging. De weg werd destijds aangelegd door de heer [[Jan van de Griendt|Van de Griendt]], dezelfde die enkele jaren daarvoor 610 hectaren grond van de gemeente Deurne gekocht had en er [[Helenaveen]] op stichtte.

De Helmondseweg was van oudsher een onderdeel van de provinciale verbindingsweg tussen Helmond en Venray die oorspronkelijk liep vanaf de grens bij de  [[Rakt]], langs [[hotel De Zwaan]], het pand [[Markt 10]] ([[Herberg De Gouden Leeuw]] en later [[modemagazijn De Zon]]) door het haageind richting Venray. In de periode tussen 1930 en 1955 het deel tussen de Markt en de Heuvelstraat [[Helmondschestraat]] en vandaar naar de grens [[Helmondschendijk]]. In 1964 werd het beheer en het onderhoud van de Helmondseweg door de provincie aan de [[gemeente Deurne]] overgedragen.

De bestaande verkeersmaatregelen verloren daardoor hun rechtsgeldigheid en moesten opnieuw, nu door de [[Gemeentebestuur 1962-1966|gemeenteraad]], worden vastgesteld. B. en W. maakten toen van die gelegenheid gebruik om van de Markt een gewone rotonde te maken waardoor de Helmondseweg vanaf dat moment korter werd en bij [[Bio Vink]] begon.

== Tolweg ==
De provincie wilde de aanleg van die weg destijds wel bekostigen maar er moesten tolposten komen om daarmee de investering enigszins terug te verdienen. In het bestek voor de aanleg van de weg, opgesteld op 25 oktober 1860 door de ingenieur van Rijkswaterstaat J. de Kruijff, werden onder meer opgenomen ''vier stuks tolboomen, met scheeringen, tariefborden, lantaarns, palen enz.''.<ref>BHIC toegang 17 Archief Provinciaal Bestuur 1814-1920 inv.nr. 5832</ref> Op 30 november 1860 werden de tolposten publiek verpacht. De pachter van de tolpost betaalde jaarlijks het pachtgeld aan de provincie en kon het geïnde tolgeld zelf houden. Het pachtgeld varieerde van 40 tot 80 gulden per jaar. De eerste pachters waren [[Theodorus Wilhelmus Passtoors (1810-1881)|Theodorus Wilh. Passtoors]], [[Petrus van Dijck (1814-1870)|Peter van Dijk]] en [[Antonius van Deursen (1823-1899)|Antonie van Deursen]], allen uit Deurne, en Peter van Bree uit Helmond.<ref>BHIC Toegang 17 Provinciaal bestuur inv.nr. 5835</ref> Een van die tolposten kwam bij de bocht waar de weg bijna tot aan de spoorlijn komt.  Het is onbekend wie de eerste bewoner en tolpachter daar was.  Later woonden er achtereenvolgens [[Andries Hurkmans (1828-1890)|Andries Hurkmans]], [[Hubertus van de Vranden (1859-1934)|Hubertus van de Vranden]] en [[Martinus Mertens (1907-1978)|Thies Mertens]]. Het was aantrekkelijk om bij zo'n tolpost ook een herberg te hebben. Het paard was na een lange rit vanuit Helmond dorstig en de voerman had dikwijls na zijn handelstransacties in de stad enkele centen in de knip. Bovendien dwong de slagboom of barrière man en paard tot stoppen. [[Café De Barrière]], in de volksmond ook wel '''t Brierke'' genoemd, sloot in augustus 1978 definitief de tapkraan. De tolpost hield het minder lang uit, die werd waarschijnlijk al opgedoekt bij de afschaffing van de tolgelden op provinciale en rijkswegen per 1 januari 1875, toen de weggebruikers [[belasting op paarden en trekdieren]] moesten gaan betalen.

{{appendix}}

==Dorpsstraat==
In sommige literatuur wordt beweerd dat het gedeelte tussen de [[Markt]] en [[Heuvelstraat]] ooit ''Dorpsstraat'' zou hebben geheten. Voor de onderbouwing van die bewering is in de formele archieven nog geen bewijs gevonden.

== Bio-Vink ==
De in 1941 door [[Joseph Frans Marie Deltrap (1909-1973)|Jos Deltrap]] ontworpen en in opdracht van [[Hubert Jozef van Doorne (1900-1979)|Hub van Doorne]] gebouwde bioscoop [[Bio-Vink]] was de opvolger van de concertzaal [[Scala]] van [[Adrianus Jonkers (1878-1950)|Janus Jonkers]].

== Protestantse kerk ==
In 1817 werd de protestantse kerk gebouwd. [[Petrus van de Mortel (1747-1825)|Pieter van de Mortel]] nam voor 387 gulden het metselwerk aan en [[Adrianus van de Mortel (1759-1829)|Adriaan van de Mortel]] verzorgde voor 531 gulden het timmerwerk. Het [[Protestantse begraafplaats (Helmondseweg)|protestantse kerkhof]] werd pas in 1863 in gebruik genomen. Binnen dit kerkhof is met met het éénmansgraf van [[Erwin Michael Joseph (1925-1942)|Erwin Michael Joseph]] feitelijk nog een joodse begraafplaats.

== Pastorie ==
De voormalige [[Helmondseweg 20|protestantse pastorie]] en latere [[muziekschool Aaltje Noordewier]] werd vooral bekend  als het geboortehuis van de beroemde domineesdochter en zangeres [[Aaltje Reddingius (1868-1949)|Aaltje Reddingius]]. Bij gelegenheid van haar honderdste geboortedag werd er door haar leerlinge Aafje Heijnis een bronzen beeld [[Orpheus met de harp]] van [[Frans Jacobs]] onthuld.

== Pelikaan ==
Iets westelijk van de plek waar Hub van Doorne en zijn vrouw [[Maria Hendrica Reijnders|Rie Reijnders]] hun standbeeld hebben stond vroeger bierbrouwerij [[de Pelikaan]]. Dat gebouw werd ooit nog door Van Doorne, samen met een flink geldbedrag, aan de Deurnese gemeenschap geschonken om er een muziekschool van te maken, maar uiteindelijk viel het toch onder de slopershamer.

== Ten Velde ==
Tegenover de Pelikaan stond vroeger de al lang verdwenen hoeve [[Ten Velde]], die in de Middeleeuwen waarschijnlijk de hoeve was van waaruit de abt van Echternach en de hertog van Brabant jaarlijks hun zaken in Deurne kwamen regelen.

== Modderpèèjke ==
Het [[Modderpèèjke]], ook wel het [[Vòjlpèèjke]] genoemd, naast de Pelikaan was een pad waardoor honderden Deurnese schooljongens in de loop der jaren naar de school aan de [[Zandbosweg]] gingen

== Leonhardi ==
Het pand van de overste [[Christiaan Leonhardi|Leonhardi]], dat nog op oude kaarten als zodanig wordt aangeduid, moeten we zoeken op de plek waar tegenwoordig het Chinees restaurant is. De oprukkende Fransen plunderden in 1793 zijn wijnkelder.

== Schietbaan ==
Van de oude [[schietbaan bij de Barrier]], links van de toegangsweg naar het [[Rijtven]], is behalve de afschermingswal en de zandberg die destijds de kogels moest opvangen ook de waarnemingskelder bewaard gebleven. Door inspanningen van de heemkundekring en met medewerking van de [[Stichting ORO]] wordt deze baan met de daarbij horende schietpoorten gerestaureerd.

==Huisnummering 1950-1955==
In de periode  1950-1955 werd in de [[gemeente Deurne]] de oude wijkindeling vervangen door de [[Huisnummering 1950-1955|huidige adressering]] met straatnaam waarbij de even huisnummers aan de ene kant van de straat en oneven nummers aan de andere kant gesitueerd waren. Onderstaand ziet u de toen omgenummerde huizen met hun hoofdbewoner. Door op de zandloper te klikken kunt u de betreffende kolom sorteren.

{| class="wikitable sortable" style="margin:1em;"
!Hoofdbewoner
!Oude nr
!Nieuw adres
|-
|[[Peter Smeets|Smeets, Peter]]||C.1||[[Markt 8]]
|-
|[[ Arnoldina van der Heijden (1897-1960)|Heijden van der, Arnoldina]]||C.2||[[Markt 7]]
|-
|[[ Petrus Johannes Willebrordus Knijnenburg (1892-1968)|Knijnenburg, Petrus JW]]||C.3||[[Markt 6]]
|-
|[[Peter Vink|Vink, Petrus]]||C.4||[[Helmondseweg  2]]
|-
|Bijl, de Henricus J.A.||C.5||[[Helmondseweg  4]]
|-
|[[Marinus Joannes van Elderen (1891-1963)|Elderen, van Marinus J.]]||C.6||[[Helmondseweg  6]]
|-
|Backus, Petrus H.||C.6a||[[Helmondseweg  8]]
|-
|[[Jacobus Nelemans (1873-1955)|Nelemans, Jacobus]]||C.7||[[Helmondseweg 10]]
|-
|[[Christianus Nelemans (1912-1993)|Nelemans, Christianus]]||C.8||[[Helmondseweg 14]]
|-
|[[Christiaan Ugen (1882-1975)|Ugen, Christiaan]]||C.8a||[[Helmondseweg 16]]
|-
|Petrus Eimericus Josephus Maria Goossens (1890-1974)|Goossens, Petrus E.J.M.||C.9||[[Postpaadje 9]]
|-
|Verbakel, Johannes J.||C.10||[[Postpaadje 7]]
|-
|Steeghs, Huberta G||C.10a||[[Postpaadje 3]]
|-
|[[Petrus Antonius Jacobus Wilhelmus van Ham (1905-1980)|Ham, van Petrus A.J.W.]]||C.11||[[Helmondseweg 18]]
|-
|[[Lützen Gerrit Wagenaar (1925-1998)|Wagenaar, Luitjen G.]]||C.12||[[Helmondseweg 20]]
|-
|Hendriks, Henricus G.J.M||C.13||[[Helmondseweg 24]]
|-
|Coolen, Wilhelmus J.||C.14||[[Helmondseweg 32]]
|-
|Donkers, Wilhelmus J.||C.15||[[Helmondseweg 34]]
|-
|[[Jan van den Akker (1897)|Akker, van den Jan]]||C.16||[[Helmondseweg 36]]
|-
|[[Godefridus Johannes Konings (1904-1981)|Konings, Godefridus J.]]||C.17||[[Helmondseweg 38]]
|-
|[[Sebregt Adriaan Rijken (1897-1969)|Rijken, Sebergt A.]]||C.36||[[Helmondseweg 46]]
|-
|[[Andreas Petrus Steegs (1892-1945)|Steegs-Sanders, wed. Johanna.]]||C.37||[[Helmondseweg 48]]
|-
|Steegs, Antonius H.||C.38||[[Helmondseweg 50]]
|-
|Matheij, Willibrodus H.||C.39||[[Helmondseweg 52]]
|-
|Fransen, Cornelis||C.39a||[[Helmondseweg 54]]
|-
|[[Johannes Henricus van Bommel (1927-2000)|Bommel, van Johannes H.]]||C.39b||[[Helmondseweg 56]]
|-
|Kerkhof, van de Antoon||C.40||[[Helmondseweg 58]]
|-
|Fransen, Gerardus||C.40a||[[Helmondseweg 60]]
|-
|Brouwers, Theodorus||C.41||[[Helmondseweg 68]]
|-
|[[Heinrich Holtappels (1906-1979)|Holtappels, Heinrich]]||C.42||[[Helmondseweg 72]]
|-
|[[Hendrikus Wismans (1887-1963)|Wismans, Hendrikus]]||C.43||[[Helmondseweg 74]]
|-
|Horen,van Petrus L.H.||C.44||[[Helmondseweg 76]]
|-
|Vriens, Cornelis J.||C.45||[[Helmondseweg 86]]
|-
|Aldenzee, Hendrikus J.W.||C.46||[[Helmondseweg 90]]
|-
|Manders, Hendrikus||C.47||[[Helmondseweg 106]]
|-
|Koolen, Frans||C.50||[[Helmondseweg 112]]
|-
|Joosten, Petrus J.||C.51||[[Helmondseweg 118]]
|-
|Kuijpers, Johannes W.||C.52||[[Helmondseweg 120]]
|-
|Schrama, Gerardus & Nicolaas G.||V.106||[[Helmondseweg 124]]
|-
|Hout, van  Theodorus M.||B.122a||[[Helmondseweg 129]]
|-
|Keeren, Johannes||B.123||[[Helmondseweg 127]]
|-
|Sanders-Smits, wed Johanna||B.124||[[Helmondseweg 123]]
|-
|Vrande, van der  Gerardus||B.125||[[Helmondseweg 117]]
|-
|[[Martinus Mertens (1907-1978)|Mertens, Martinus]]||B.126||[[Helmondseweg 115]]
|-
|Kessel, van  Theodorus||B.127||[[Helmondseweg 109]]
|-
|Veth, de Johannes||B.127||[[Helmondseweg 109]]
|-
|[[Peter Adriaans (1872-1956)|Adriaans, Peter]]||B.128||[[Kleine Bottel 5]]
|-
|Adriaans, Antonius||B.128a||[[Textielstraat 14]]
|-
|Wit de, Wilhelmus M.||B.129||[[Kleine Bottel 3]]
|-
|Sanders, Wilhelmus M||B.129a||[[Kleine Bottel 7]]
|-
|de Wit Theodorus||B.130||[[Helmondseweg 103]]
|-
|Vrande, van de Theodorus ||B.131||[[Helmondseweg 101]]
|-
|Nooijen, Arnoldus||B.132||[[Helmondseweg 95]]
|-
|Franssen, Cornelis||||[[Helmondseweg 79]]
|-
|Lips, Willem H.||B.132a||[[Helmondseweg 71]]
|-
|Deursen, van  Johannes||B.133||[[Helmondseweg 65]]
|-
|Eijnden, van den  Johannes||B.133||Helmondseweg 65
|-
|Nunen, van  Franciscus||B.133c||[[Helmondseweg 61]]
|-
|Berkmortel, van den  Joh.||B.133c||Helmondseweg 61
|-
|Wees, van Johannes P.||B.133d||[[Helmondseweg 59]]
|-
|Nunen, van Johannes A.||B.133e||[[Helmondseweg 57]]
|-
|Bronsteijn, Johannes M.||B.133e||Helmondseweg 57
|-
|[[Petrus Franciscus Hubertus Stevens (1901-1971)|Stevens, Petrus F.H.]]||B.133f||[[Helmondseweg 55]]
|-
|Verbakel Adrianus J.||B.134||[[Helmondseweg 53]]
|-
|Dinther, van  Martinus||B.135||[[Helmondseweg 49]]
|-
|Brouwers Antonius H.||B.135||Helmondseweg 49
|-
|Steen, van der  Hendrikus||B.136||[[Helmondseweg 47]]
|-
|Brouwers, Marinus||B.137||[[Helmondseweg 35]]
|-
|[[Lambertus Roefs (1894-1960)|Roefs, Lambertus]]||B.137a||[[Helmondseweg 33]]
|-
|Leonard Hendrik Obers (1893-1972)|Obers, Leonard H.||B.138||[[Helmondseweg 31]]
|-
|Wessing, Cornelia L.M.||B.139||[[Helmondseweg 27]]
|-
|Bakel, van  Wilhelmus H.||B.140||[[Helmondseweg 25]]
|-
|Wijnhoven Johannes||B.141||[[Helmondseweg 23]]
|-
|[[Johannes van Kessel (1888-1971)|van Kessel Johannes]]||B.142||[[Helmondseweg 17]]
|-
|[[Jozef van Heijster (1883-1960)|Heijster, van Jozef]]||B.142a||[[Helmondseweg 9]]
|-
|[[Johannes Petrus van Ooij (1911-1992)|Ooij, van Johannes P.]]||B.142a||Helmondseweg 9
|-
|Kantoor Ned.Heide Mij.||B.142aa||[[Helmondseweg 15]]
|-
|[[Koningin Wilhelminaschool|Openbare school]]||B.142b||[[Aaltje Reddingiusstraat 7]]
|-
|[[Nederlands-Hervormde Kerk Deurne-centrum|NederlandsHervormde Kerk]]||B.143||[[Helmondseweg 5]]
|-
|[[Hubertus Johannes Wismans (1919-1995)|Wismans Hubertus J]]||B.144||[[Helmondseweg 1]]
|-
|[[Antonius Everardus Maria van de Goor (1913-1979)|Goor van de, Antonius EM]]||B.146||[[Markt 5]]
|-
|[[Henricus Jacobus Goossens (1885-1971)|Goossens, Harrie (café)]]|| ||[[Markt 4]]
|}

{{
#display_map:
address=Helmondseweg deurne
|zoom=14
|height=400
|width=500
|type=hybrid
}}

==Literatuur==
*[[Pieter Koolen]] – "Helmondseweg" - afl. 54 in de serie [[Historische verkenningen]] ([[Heemkundekring H.N. Ouwerling]]) in [[Weekblad voor Deurne]] van 25 maart 2010


[[categorie:Straat]]