U steunt de heemkundekring door lid of vriend te worden.
Iedere eerste maandag- en woensdagochtend van de maand van 10 tot 12 uur kunt u ons bezoeken in het heemhuis.

Klein Bruggen

Uit DeurneWiki, de historische encyclopedie voor groot-Deurne.
Versie door Peter bankers (overleg | bijdragen) op 15 jul 2020 om 10:31 (herziene versie)
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Bezig met het laden van de kaart...
Ook de verkenners en gidsen wisten Klein Bruggen te vinden als recreatieplek.

De Deurnese straat en buurtschap Klein Bruggen ligt in het noordwesten van de gemeente ten westen van de buurtschap Groot Bruggen.


De etymologie van het toponiem Bruggen wordt door Ton Spamer als volgt geduid:

Bruggen wordt altijd verklaard uit de nabijheid van een brug. Het opmerkelijke is echter, dat wat er ook in de nabijheid van Bruggen lag: géén brug! Daarom wordt er in 1450, 1481, 1499 gesproken van "Bruggen bij de voort". Pas in 1551 is er sprake van "ter plaetse genaempt aende Voort bijde Voortse Brugge" (CE). Dan is de naam -Bruggen- al ruim 200 jaar in gebruik. Bovendien was er Groot Bruggen, Klein Bruggen en Verre Bruggen en strekte het gebied zich ook in Bakel uit. Dat lijkt wat erg groot voor een afleiding uit één enkele brug, en dat bij een voorde!
Uit de vermelding in het hertogelijk cijnsboek van 1340 blijkt de ware betekenis:
Luxbroec - Joannes van Rut, van de Swijnsputte, van een wijngaard (vinario) in Luxbroec, 6 penningen (fol. 16 recto);
Joannes van der Beke, van een wijngaard, genaamd Lubrugghe, 6 nieuwe penningen (bijschrift van ca. 1380 fol. 17verso) 1340 HC
-Bruggen- dient hier te worden begrepen als – broekland-, moerassig land, verwant aan Keltisch -brac-, Gallisch -brogilo- = moeras
[1]


het GOEDE en het KWADE op BRUGGEN

't GOWWIE mi't KÔÔj op Brugge

Inderdaad vond men op Bruggen, voor de ruilverkaveling (omtrent 1965), nog stukken land grenzend aan de Vlier die regelmatig onder water liepen en welke men in 1429, nog aangeduid zou hebben met "Quad". Zoals Ton Spamer vermeldt is er in 1429 sprake van "quaden gelegen te Deurne op Brugge. Een paar jaar later lezen we: "verkocht aan Jan van Amstel een/vijfde deel in de quaden gelijk wijlen Gherits Vondervoort liggende had te Bakel."[2]


Overigens: in Noord Holland vertaalt men Klein Bruggen met Lutjebroek (in het West Fries). Daar vindt men in Waterland, tussen Amsterdam en Purmerend men slechts 1 broek, in Broek in Waterland.


Veruit de meeste benamingen voor "broek, brug" vindt men 50 km ten Oosten van Klein Bruggen, ter andere zijde van de Maas, in Brüggen, in het Nettedal, net over de grens bij Venlo / Beesel. Elke denkbare vorm van de woorden brug - breuk - beek - beemd - Groot & Klein Bruggen (Brüggen / Bruch - Bach - Benden - Bracht & Lüttel Bracht) liggen hier ter beduiding van 'n gebied waarin 'n verstaanbaar dialect gesproken werd (de grens is hier van 1815). Verder naar het zuiden verandert dit in Brücken, zoals in Saarbrücken. Merkwaardig genoeg vindt men m.b.t. het woord brug / broek de volgende woorden (nog steeds) in het Engels / Nederland / Duits:


  • ENGELS Ridge / Bridge / breach / brook - breech(es)
  • NEDERLANDS Rug / Brug / breuk / broek - broek
  • DUITS Rücken / Brücken / brechen / bruch - -----


In het Deurnes dialect betekent brèken o.a. in stukjes over het land opbreken / gelijkmatig verspreiden (miist brèken = mest verspreiden met 'n riek) .. op Bruggen vond men zulke 'breuken / bruggen" verdeeld over 'n deels nat, deels droog stuk land. In bergachtige gebieden gebruikte men de aangespoelde stenen als bruggen (stapstenen), terwijl men tegenwoordig nog varkensruggen (langwerpige ronde betonnen stenen) gebruikt om 'n hindernis te plaatsen.


In de periode 1950-1955 werd in de gemeente Deurne de oude wijkindeling van 1930 vervangen door de huidige adressering met straatnaam waarbij de even huisnummers aan de ene kant van de straat en oneven nummers aan de andere kant gesitueerd waren.

Huisnummering Klein Bruggen 1950-1955
Hoofdbewoner Oude nr Nieuw adres
Bankers, Petrus C.67 Klein Bruggen 6
Verbaarschot, Jacobus C.66a Klein Bruggen 8
Bronnen, noten en/of referenties
  1. Ton Spamer - Een karretje op den zandweg reed…. Deurne 2010
  2. Ton Spamer - Eessens put en de Kaweise loop. Deurne 2009