Landbouwverslag 1875
In het landbouwverslag 1875 werd de algemene toestand van de landbouw als volgt omschreven.
Voortdurend mogen wij van verbetering en vooruitgang bij den landbouwer en landbouw gewagen als een bepaald gevolg van betere bewerking der landerijen, aankoop van muntspeciën en voeder voor het vee, hetgeen langzamerhand meerdere navolging vindt en op ruimere schaal wellicht zoude worden ingevoerd indien de financiële toestand van de grote meerderheid van de landbouwenden zulks gedoogde. Over het algemeen mag men beweren dat, vooral met het oog op enige jaren herwaarts, de landbouw merkelijk is vooruitgegaan. Misgewassen door plantenziekte of schadelijk gedierte heeft men niet te betreuren.
Voortdurend ontwaart men een, hoewel geringe doch geregelde, vermindering in de waarde der hogere bouwlanden terwijl de overige zwaardere gronden en weilanden nagenoeg aan dezelfde waarde blijven staan. Verschillende openbare verkopingen hebben bewezen dat de gemiddelde waarde hoogstens 450 gulden per hectare is, behalve de 13 % voor kosten.
Volgens de zo nauwkeurig mogelijke gemaakte aantekeningen is de gemiddelde prijs voor het rundvee op de jaarmarkten zodat te ramen op 80 gulden. De prijs der boter op de weekmarkten was gemiddeld over het gehele jaar 1,15 gulden per kilogram.
Op de jaarmarkten voor paarden en vee werden aangevoerd:
- op de voorjaarsmarkt 145 runderen en 4 paarden
- op de najaarsmarkt 160 runderen en 12 paarden
Op de weekmarkt werd gedurende het jaar 1875 aangevoerd en verkocht een hoeveelheid van 14.350 kilogram boter.
Er zijn aanwezig in de gemeente twee niet-gegradueerde veeartsen als a. Godefridus Hikspoors en b .Antonius Smits. Beiden hebben een vergunning zoals wordt bedoeld bij art. 15 der wet van 8 juli 1874 (Staatsblad no 98).
De verbeteringen welke langzamerhand tot stand komen, zijn hoofdzakelijk betere berwerking der gronden en aankoop van mestspeciën als pru-guano, Hollandse as en feces en de uitkomsten daarvan zijn bevredigend, terwijl men ook over het algemeen van gevoelen is dat daarin voor deze streken het grootste nut voor de landbouw is gelegen, evenals in de aankoop van veevoeder, hetgeen in de laatste jaren ook werkelijk is toegenomen.
De gemeente gaat geregeld voort met het zo veel mogelijk voorzien in goede springstieren door het uitloven van premiën en aankoop derzelven, hetgeen langzamerhand zeer zeker gunstige gevolgen zal hebben
| Gewassen met opbrengsten in 1875 | |||
|---|---|---|---|
| nr | grondgebruik | hectaren | |
| 1 | woeste gronden, heide, duinen, venen. dalgronden, stranden, slikken en schorren | 6.654:84:22 | |
| 2 | water, water en land, havens, vaarten, kanalen, watergangen, grachten, poelen etc. | 202:45:21 | |
| 3 | dijken en kaden | ||
| 4 | onbelaste gronden | ||
| wegen, straten, pleinen | 203:49:92 | ||
| pastorale tuinen, openbare parken en begraafplaatsen | 1:64:28 | ||
| rivieren en beken | 7:36:75 | ||
| vrijgestelde gebouwen | 77:28 | ||
| totaal onbelaste gronden | 273:28:23 | ||
| 5 | met gebouwen bezette oppervlakte | 69 | |
| 6 | lustgronden (terrein van vermaak) | - | |
| 7 | bouwlanden | 1.340:98:24 | |
| 8 | weilanden | 967:18:43 | |
| 9 | hooilanden | - | |
| 10 | tuinen en warmoezerijgronden | 28:73:98 | |
| 11 | boomgaarden | 3:92:10 | |
| 12 | bossen | 227:58:29 | |
| 13 | ontgonnen grond | 405::00:78 | |
| 14 | bouw- en weiland | 126:90:17 | |
| 15 | mastbos met bouwland en heide | 6:90:90 | |
| 16 | bouwland en heide | 22:52:30 | |
| 17 | weiland en heide | 5:80:70 | |
| 18 | spoorwegen | 29:03:96 | |
| grootte der gemeente | 10.328:33:20 | ||
| Gewassen met opbrengsten in 1875 | ||
|---|---|---|
| gewas | hectaren | opbrengst |
| rogge | 765 | 10.710 hl 14 hl/ha 2.100 kilo stro/ha |
| haver | 313 | 11.268 hl 36 hl/ha 2.500 kilo stro/ha |
| boekweit | 125 | 3.375 hl 27 hl/ha 1.800 kilo stro/ha |
| veenboekweit | 630 | 17.360 hl 28 hl/ha |
| erwten | 20 | 200 hl 10 hl/ha 600 kilo stro/ha |
| aardappelen | 228 | 6.840 hl 120 hl/ha |
| winterkoolzaad | 45 | 270 hl 6 hl/ha |
| zomeroliezaden | 10 | 100 hl |
| vlas | 60 | 130 kilo vezel 9 hl zaad/ha prijs 60 gulden/100 kilo |
| tabak | 12 | 2.700 kg |
| mangelwortelen | 12 | 360.000 kilo |
| wortels | 17 | 3170 hl |
| wortels als ondervrucht | 15 | 1575 hl |
| 150 | ||
| zomerspurrie | 40 | |
| herfstspurrie | 515 | |
| groen gemaaide klaver | 55 | |
| Tabak opbrengst in 1875 | ||
|---|---|---|
| soort | opbrengst kilo per ha |
prijs gulden per 100 kilo |
| aardgoed | 1025 | 50 |
| best goed | 1150 | 49 |
| zandgoed | 450 | 40 |
| uitschot | 75 | 30 |
| samen | 2.700 | 46 |
Er was 960 hectare weiland met een geschatte gemiddelde opbrengst van 1.500 kilo hooi per hectare.
| Veestapel in Deurne en Liessel in 1875 | |
|---|---|
| Soort | aantal |
| veulenmerries en (vermoedelijk) drachtige merries | 22 |
| veulens en paarden onder drie jaar | 11 |
| overige paarden | 225 |
| ezels en muilezels | 1 |
| springstieren | 6 |
| melkkoeien en melkvaarzen | 1340 |
| kalveren, pinken en hokkelingen | 450 |
| in de loop van het jaar gemeste en geslachte kalveren | 25 |
| mestossen en ander mestvee | 150 |
| trekossen | 130 |
| schapen | 1.450 |
| aantal houders van schaapskudden op gemeenteweiden | 39 |
| uitgevoerde lammeren | 600 |
| geiten en bokken | 365 |
| varkens | 550 |
| in de loop van het jaar geboren, gemeste en geslachte varkens | 390 |
| kippen | 1.800 |
| eenden | 65 |
| bijenkorven | 2.650 |
| gemiddeld honinggewicht per korf | 9 kg |
| gemiddels wasgewicht per korf | 1 kg |
| kiloprijs honing | 0,68 gulden |
| kiloprijs ruwe bijenwas | 0,90 gulden |
Het verslag eindigt met: Het grootste gedeelte der woest gronden onder de gemeente zijn voor ontginning zeer geschikt en de onderneming daarvan geschiedt dan ook op vrij grote schaal.
Bronnen, noten en/of referenties
|