Heitveldweg 11
Heitveldweg 11 is een voormalig adres op de Achterste Beersdonk in Brouwhuis.
Situering en eerste vermelding
De boerderijen met laatstelijk de adressen Heitveldweg 9 en Heitveldweg 11 hebben een lange gemeenschappelijke geschiedenis. Beide boerderijen waren gesitueerd aan de noordrand van een dekzandrug aan de rand van het beekdal van de Astense Aa. Mogelijk moeten we hier ook de oudste kern van het gehucht Beersdonk zoeken. Deze oorsprong bestaat uit een goed Ter Beersdonc, dat in het cijnsregister van de hertog van Brabant uit 1340 wordt vermeld. Een ruime halve eeuw later is sprake van dat huys van der beersdonc.
Ontwikkeling uit de Grote Beersdonk
Op 22 januari 1632 bekende Peter Anthonis van Boeckel betaald te zijn door de drie kinderen van Anthonis Jan Ansumps, alias Kuenen, voor de verkoop van zijn vierde deel uit de goederen, nagelaten door wijlen zijn vader Anthonis van Boeckel, staande en gelegen op de Beersdonck te Vlierden.[1] Een half jaar later worden de goederen die Anthonis Jan Anssems op de Beersdonk, verkocht. De vier oudste kinderen van Anthonis verkochten, als erfgenamen van hun vader, op 28 september 1632 een hoeve met schuur en schaapskooi, met 36 lopense akkerland en 7 of 8 koeweiden weiland, alsmede 50 eikenbomen en ander houtgewas, aan jonker Everaerdt van Eijck en Willem van den Kerckhove. Goert Peeters was pachter op deze boerderij, de Groote Beerdonck. Tevens verkochten zij een hoeve met huijsinge, bakhuis en schop, 20 eikenbomen en 23 lopense akkerland, genaamd de Cleijn Beerdonck. Anna, weduwe van Matthijs Janssen, was de pachtster.[2] Geertruijt, de weduwe van Willem van den Kerckhove, verkocht haar helft - de andere helft was uiteraard van Van Eijck - op 4 maart 1638 aan jonkheer Adam Bocxen. De akte bevat een uitgebreide beschrijving van percelen die tot beide hoeven behoorden.[3]
De beide hoeven, de Grote en de Kleine Beersdonk, vonden we tot voor enkele jaren nog terug in het gebied. De Grote Beersdonk vormde de basis voor de latere boerderijen Heitveldweg 9 en Heitveldweg 11, en uit de Kleine Beersdonk ontstonden de boerderijen Heibergweg 3 en Heibergweg 5.
De besproken Adam Bocx was Adam van Baexem, heer van Mierbeek. Hij was gehuwd met Philippote van Leefdael, een verre verwante van Rogier van Leeffdael. Zijn deel van de boerderijen kwam uiteindelijk in handen van Adriana Catharina van Ruelo (1686-1774), weduwe van Louis François van Raveschot (1667-1711) en daarna van Cornelis Kraijenhoff (1662-1729). In 1726 verpachtte Van Ruelo haar boerderij in Vlierden, vermoedelijk die op de Achterste Beersdonk, voor 6 jaar aan Dirck Molendijx. Hij volgde daarmee Willem Franssen op. Uit de pachtakte maken we op dat het om een rietgedekte boerderij met wanden van hout, waarschijnlijk een vakwerkconstructie, ging.[4]
Samen met haar dochter Sophia Magdalena van Raveschot verkocht zij op 18 juli 1747 een huis, schuur en stallinge met zijn landerijen aan Judocus van den Heuvel (1715-1786) en zijn zus Cristina van den Heuvel (1719-1793). Hun vader Thomas van den Heuvel (circa 1680 - na 1747) was de pachter van de boerderij. Onduidelijk is of er in 1747 nog slechts één boerderij in het cluster Heitveldweg 9-11 stond of dat Van Ruelo slechts één van beide boerderijen kon verkopen, vanuit het feit dat zij slechts één van beide helften van de verkoop uit 1632 in bezit hadden.
Splitsing van de Grote Beersdonk
Het meest aannemelijk is dat er slechts één hoeve bestond, en dat er na de verkoop van 1747 een tweede is bijgebouwd. In het vervolg vinden we namelijk zowel de bezittingen van Franciscus van den Heuvel (1750-1843) als die van zijn neef Theodorus Timmermans (1755) op de Achterste Beersdonk. Klaarblijkelijk heeft er na de gezamenlijke aankoop door Joost en Christina van den Heuvel en de dood van hun vader, enkele jaren later, een splitsing van het bezit plaatsgevonden. Zo viel bij een boedeldeling tussen de kinderen van Joannes Timmermans (1724-1769) en zijn vrouw Christina van den Heuvel (1719-1793)]] in 1798 het huis op de Beersdonk toe aan hun zoon Dirk. Zijn broer Michiel en zus Hendrina verkregen ander bezit van hun ouders. Belendend perceeleigenaar was genoemde Francis van den Heuvel, hun neef.
Het kadastraal minuutplan uit 1832 geeft voor het eerst een goede topografische weergave van het boerderijcluster. De boerderijen met kadastrale aanduidingen A 444 (voorganger van Heitveldweg 11) en A 443 (voorganger van Heitveldweg 9) stonden enigszins gedraaid van elkaar, maar allebei grofweg met een korte gevel naar het noorden gericht. Tussen A 443 en de weg stond een grote schuur; bij A 444 stond een kleine schuur, juist achter de boerderij. Merkwaardigerwijs waren beide boerderijen eigendom van genoemde Francis van den Heuvel. Had Dirk Timmermans zijn boerderij aan Francis van den Heuvel verkocht? De kinderen van zijn neef Michael Timmermans (1757-1818) bezaten een kleine boerderij op de plek van wat later Heitveldweg 7 zou worden. Klaarblijkelijk had hij op zijn erfenis na 1798 een huisje laten zetten.
Na de dood van Francis werden zijn beide boerderijen in december 1843 verkocht aan de Maatschappij van Welstand, die tot doel had protestantse boeren in Noord-Brabant tot welstand te brengen. Vanaf dat moment kunnen we een helder onderscheid tussen Heitveldweg 9 en Heitveldweg 11 maken.
Heitveldweg 11 na 1843
meer volgt
| Bronnen, noten en/of referenties |